________________
એ અમેરિકન જવાન. ત્રણ વર્ષમાં અહીં જૂની ગુજરાતી શીખ્યો, હિન્દી શીખ્યો, પ્રાકૃત અને સંસ્કૃત શીખ્યો. હિન્દીમાં ભાષણ આપતો થયો. અમે વડોદરા-કારેલીબાગમાં ચોમાસું હતા ત્યારે ભાદરવા સુદ એકમે આવીને સ્વમ ઝૂલાવવાની ક્રિયામાં પણ ભાગ લીધો. વસ્તુપાલ સાથે સંકળાયેલી હાથપોથીઓ, ગ્રંથો બધાનું વાંચન-અધ્યયન કર્યું. તમામ સ્થળો અને મંદિરો વગેરેનો પણ પ્રત્યક્ષ પરિચય કર્યો. અને પોતાનો અભ્યાસ ઇંગ્લિશમાં લખીને એ ગયો.
કહેવાનું એ છે કે આપણને વસ્તુપાલ વિષે કેટલી જાણકારી ? કેટલો રસ ? આમ તો એ જેમ વસ્તુપાલ છે એમ આપણે પણ વસ્તુપાલ જ છીએ. આપણે જરા જુદા અર્થમાં વસ્તુપાલ – વસ્તુઓને પાળ-પંપાળે-સાચવે તેવા વસ્તુપાલ ! તો આપણેય વસ્તુપાલ અને તેના સદ્દગુરુઓ વિષે જાણીએ અને તેમની અનુમોદના કરીએ. અહોભાવ કેળવીએ.
એમનું મૃત્યુ અંકેવાળિયા ગામમાં થયું હતું. લીંબડી પાસેનું આ ગામ છે. ત્યાં દેરાસરની બરાબર સામે વસ્તુપાલે બંધાવેલું તળાવ આજે પણ છે. ક્યારેક જજો. એમનો સ્વર્ગવાસ ત્યાં થયો, અને અગ્નિસંસ્કાર શત્રુંજય પર્વત ઉપર કરવામાં આવ્યો હતો. ઇતિહાસનું આ એકમાત્ર ઉદાહરણ છે. તેમની અંતિમ ભાવના પ્રમાણે તેમનો અગ્નિસંસ્કાર સકલ શ્રીસંઘે ગિરિરાજ ઉપર કર્યો. તે કાળે આટલાં બધાં દેરાસરો ત્યાં નહોતાં. ખુલ્લી જમીનો ઘણી હતી. ત્યાં રાયણ પગલાંની નજીકની ભૂમિમાં એમને અગ્નિદાહ દેવાયો. એ જગ્યા પર પછી તેજપાલ મંત્રીએ “સ્વર્ગારોહણ પ્રાસાદ' નામે દેરાસર પણ કરાવ્યું. જે હાલ પણ વિદ્યમાન છે.
