________________
આપણા નંદનવનમાંથી કોઇકે એક કલ્પવૃક્ષ ચોરી
લીધું છે.”
ઇન્દ્રે મંદ મંદ સ્મિત કરતાં કહ્યું - “ભાઈ ! ખેદ ના કર. મારે તને કહેવાનું રહી ગયું. મને આ પૃથ્વીલોકના મનુષ્યોનાં દુઃખ જોઈને કરુણા જાગી, એટલે મેં એક કલ્પવૃક્ષને ત્યાં મોકલી આપ્યું છે.”
“પણ એ છે ક્યાં ?'
“અરે ! બરાબર જો તો ખરો. આ આખી દુનિયાનાં વાંછિત પૂરાં પાડનાર વસ્તુપાલ છે ને, એ જ આપણા કલ્પવૃક્ષનો માનવ-અવતાર છે !”
માણિક્યચંદ્રસૂરિજી પાસે આ વાત સાંભળીને વસ્તુપાલ હસી પડ્યા. એમણે આચાર્યશ્રીની માફી માંગી. અને એમનો ભંડાર તો પાછો આપ્યો જ. પણ સાથે ને સાથે પોતાના અંગત જ્ઞાનભંડારમાંથી પણ બધા ગ્રંથોની એક એક નકલ કાઢીને સમર્પિત કરી.
વસ્તુપાલને જેમના માટે આદરભાવ હતો તેવા અન્ય એક આચાર્ય હતા બાલચંદ્રસૂરિ મહારાજ. ચંદ્રગચ્છના આચાર્ય હરિભદ્રસૂરિના તેઓ શિષ્ય. ચૌલુક્યવંશના રાજગુરુ પદ્માદિત્ય તેમના અધ્યાપક હતા. વાદી દેવસૂરિની પરંપરામાં થયેલા આચાર્ય ઉદયપ્રભસૂરિજી પાસેથી તેમને સારસ્વત મંત્ર મળ્યો હતો. આ મંત્રના જાપની અખંડ સાધનાથી તેમણે સરસ્વતીને પ્રસન્ન કરીને ‘કવીન્દ્ર’ થવાનું વરદાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું. તેમણે વસ્તુપાલનાં પરાક્રમો અને જીવનમાં આચરેલાં સત્કૃત્યોનું વર્ણન કરતું એક પ્રશંસનીય મહાકાવ્ય ‘વસંતવિલાસ' રચ્યું હતું. કરુણાવજાયુધ નામનું એક સરસ નાટક પણ તેમણે રચ્યું છે.
28
