________________
(૪૩ )
પેાતાની પૂર્ણતાએ કેતાં રાજ્યઋદ્ધિએ છેડી છેડીને નરકાદિક ઘેાર દુર્ગતિના ભાજન થયા અને ત્યાં અસહ્ય દુ:ખા ભાગવવા લાગ્યા. ચક્રવર્તિ જો સજમ ગ્રહણ કરે તાજ સકળ કર્મના ક્ષય કરી મેાક્ષે જાય અથવા દેવલાકમાં જાય, પરંતુ સંજમ ન ગ્રહણ કરે ને આખી જીંદગી માગી લાવેલા ઘરેણા જેવી પાગલિક પૂર્ણતામાંજ વીતાવે તે સાતમી નરકે જાય. કેટલાક આચાય કહે છે જે પહેલી, ખીજી, ત્રીજી, ચેાથી, પાંચમી, છઠ્ઠી, સાતમી– આ સાતમાં ગમે તે નરકે જાય અને પૂર્ણતા પાછી સોંપવી પડે. આ સમંધમાં બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તિ, સુભૂમ ચક્રવર્તિ વિગેરેના દૃષ્ટાંતા પ્રસિદ્ધ છે. આવી પૂર્ણતા જીવે ભવચક્રમાં ભટકતાં ઘણી વાર પ્રાપ્ત કરી, પણ કાઈ કાર્ય સિદ્ધ થયું નહી, ત્યારે જ્ઞાનાદિ ધર્મ જે આત્માના ગુણ છે તેથી થતી જે પૂર્ણતા તેજ સાચી પૂર્ણતા છે તે કેાઇ દિવસ પણ આત્માથી જુદી નહી. પાડવાવાળી ચિંતામણિ આદિ ઉત્તમ જાતિના રત્નની કાન્તિ જેવી છે. એટલે જેમ શ્રેષ્ટ રત્નની કાંતિ જ્યાં સુધી તે રત્ન વિદ્યમાન હોય ત્યાં સુધી તેની સાથેજ રહે છે, તેવીજ રીતે આત્માની જે સ્વભાવિક પૂર્ણતા છે તે પણ આત્માની સાથેજ અનંત કાળ સુધી રહે છે.
આવી સાચી પૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરવા જ્યાં સુધી ઉદ્યમ નહીં કરે ત્યાં સુધી જન્મ મરણના ફેરા ટળવાના નથી. અત્યારે તે મરણુ શબ્દ પણ તને કડવા ઝેર જેવા લાગે છે; કાષ્ઠ મરણુ સંબધી શબ્દ ઉચ્ચાર કરે તે પણ તને તે અપમગળ લાગે છે પરંતુ એ બાબતમાં તારી હું ચેતન ! માટી ભૂલ થાય છે. તું જાણે છે કે જે સ્થિતિને મેટા ચક્રવર્તિ અને તીકરા પણુ ઉલંધી શક્યા નથી, જે સ્થિતિના પ્રતિકાર મોટા ધનવતરી વેદા પણ કરી શકયા નથી, તે સ્થિતિની તૈયારીને તુ' અપમગળ માને