________________
( ૧૦૬ )
येषां भ्रूभंगमात्रेण, भज्यन्ते पर्वता अपि । तैरहो कर्मवैषम्ये, भूपैर्भिचापि नाप्यते । १ ।
।
જે રાજા મહારાજાની ભ્રકુટીના ભગ માત્ર કરી પર્વતના ભુકા થઇ જતા હતા, તેજ રાજા મહારાજાઓને કમ વડે વિષમ દશા પ્રાપ્ત થવાથી રકની માફ્ક ભિક્ષા પણ મલતી નથી. કેટલેા બધા કર્મ રાજાના પ્રબળ પ્રતાપ ? ’
વિવેચન--જેઓને ઘેર હાથીઓના મઢના ઝરવાથી આંગણે તેના કીચડ થઈ રહેતા હતા, જેને ઘેર ઘેાડા રથ પાયદલ વિગેરેના ગારવ થઈ રહેતા હતા, સુવર્ણાદિ ધનની સંખ્યા કરી શકાતી નહેાતી, તેવા ધનવતાને પણ કર્મરાજાના પરાધિનપણાથી–પુણ્યના નાશ થવાથી ભીખ માગીને પેટ ભરવું તેપણુ કિઠન થઈ પડે છે. તેા પછી સામાન્ય કેાટીના જીવાનું શું ગજું ? અનીતિ કરવાથી અશુભ કર્મ બંધાયછે, તેથી લક્ષ્મીના વિયાગ થાય તે સ્વાભાવિક છે. માટે નીતિથીજ દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરી લક્ષ્મીને સારા શુલ ક્ષેત્રમાં વાપરવી, જેથી પુણ્ય ખંધાય અને આ ભવમાં તથા પરભવમાં પુણ્ય પ્રકૃતિથી અથાગ લક્ષ્મી મળે. જુઓ ! તેજ ઉપાધ્યાયજી કવિપાક અષ્ટકમાં કહે છે કે—
जातिचातुर्यहीनोपि, कर्मण्यभ्युदयावहे ।
क्षणाद् रंकोपि राजा स्याद्, छत्रछदिगन्तरः ॥ १ ॥
· જાતિ તથા ચતુરાઇથી રહિત હાવા છતાં શુભ કમના અભ્યુદય થવાથી એક ક્ષણવારમાં રેંક ભીખારી હોય તે પણ છત્ર વડે કરી આચ્છાદિત કર્યો છે. દિશાના ભાગ જેણે એવા
રાજ થાય છે.’
ગમે તે ગરીખ ૨ક કે નિન હોય પરંતુ પુણ્યપ્રકૃતિ
