________________
(૪૫) પ્રત્યેકબુદ્ધ અધ્યયનમાં યુગબાહુને પોતાના ભાઈ મણિરથે શસ્ત્રથી. એટલો બધો માર માર્યો કે મરણની તૈયારી થઈ ગઈ, રશદ્રધ્યાન થવાને સમય નજીક આવ્યું, છતાં તે યુગબાહુની સ્ત્રી મદનરેખાએ નિઝામણ કરાવી; પંચ પરમેષ્ટીના સ્મરણમાં લીન કર્યો, શત્રુ મિત્ર ઉપર સમભાવ રખા, મરણ સુધરે તેવી રીતને સચોટ ઉપદેશ દેવાવાળી બની, જેથી યુગબાહુ ડીકવારના શુભ અધ્યવસાયથી કાળ કરી પાંચમા બ્રહ્મ દેવલોકમાં દેવતા થયા. ધીરપણુથી મરણ થયું તો દુર્ગતિ ન થઈ. કદાચ કાયર થઈને હે ચેતન ! મરીશ તે મરણ કાંઈ દૂર જતું નથી તેમ અટકતું નથી. માટે કેઈ સાથે સખત વેર વિરોધ રાખવો નહીં. કદાચ કેઈની સાથે ખેદ કે બેલાચાલી થઈ હોય તે તેના માટે ક્ષમા યાચના કરી સર્વ જીની સાથે વેરવિધ ખમાવીને શાંતિપકડવી. જેથી સામો માણસ પણ પ્રાયઃ વૈર કાઢી નાખશે, જે તું તેમ નહી કરે તે વૈરનો પ્રવાહ ભવાંતરમાં ચાલુ જ રહેશે. જેનું જીવન પવિત્ર છે તે જીવને મરણ સમયમાં કઈ પ્રકારે દુઃખ થતું નથી, જેનું જીવન કડી સ્થિતિવાળું છે, તેને અહીંયાં પણ દુઃખ ને પરભવમાં પણ દુ:ખની શ્રેણિ છે, માટે જીવન સુધારવું તે ખાસ કર્તવ્ય છે. શુદ્ધ જીવનવાળાને મરણના વિચારમાં દુઃખ નથી, શક નથી, ખેદ નથી. આવું ઉત્તમ જીવન મનુષ્ય ભવ વિના બીજે નહી થઈ શકે, માટે છે ચેતન ! બરાબર કમ્મર કશ, અને વિચાર કર કે આ ભવમાં ધર્મ આરાધના માટે જે સગવડ મળી છે, જે જોગવાઈઓ પ્રાપત થઈ છે, તે વારંવાર મળતી નથી, જેથી તે મળેલી જોગવાઈઓથી આત્મહિત કરી લેવામાં ન આવે તે તેના જેવી બીજી ગંભીર ભૂલ નથી. અનેક પ્રકારની ઉત્તમ જોગવાઈથી ભરપૂર માનવ ભવ નકામે ચાલ્યા જાય તે બહુજ ખોટું થયું ગણાય. અજાણજી તે ખાવાપીવાની વસ્તુઓ મેળવવી, ધનસંચય કરે, પુત્ર
