________________
૭૩
પૂર્વોપાર્જિત શ્રેષ બંધનથી બદ્ધ થએલા નરકે જાય છે. કેમકે એવી રીતે ધન મેળવીને તેઓ કુમતિ ગ્રહણ કરીને અર્થાત્ આ લોકમાં સુખને હેતુ ધન વિચારીને પાપકર્મથી મેળવેલું તે ધન અને ત્યાગ કરી પુત્ર શ્રી ધન આદિક બંધનમાં જકડાએલા નરકે જાય છે. નરકે જનાર પુરુષની સાથે ધન કઈ જતું નથી. કિંતુ મહારંભ પરિગ્રહ ને વશ વર્તી એકાકી જ નરકે જાય છે. આ ગાથામાં જરાએ મરણ સમીપે દોરી લઈ જવાતા મનુષ્યને કઈ રક્ષણ આપી શકતું નથી એમ કહ્યું. મતલબ કે મરણ વખતે શરણભૂત કઈ થતું નથી. तेणे जहा संधिमुहे गहीए, सकम्मुणा किच्चइ पावकारी । एवं पया पेच्च इहं च लोए, कडाण कम्माण न मुक्ख अस्थि ।३
જેમ પાપ કરનાર ચોર ખાતરના છિદ્રમાં ગ્રહણ કરા થકે પોતાના જ કર્મ વડે છેદાય છે. એ રીતે મનુષ્ય પરલોકમાં અને આ લોકમાં દુઃખ પામે છે. કરેલા કર્મોને ભેગવ્યા સિવાય ક્ષય થતું નથી. संसारमावन परस्स अट्ठा, साहारणं जं च करेइ कम्मं । कम्मस्स ते तस्स उ वेयकाले, न बंधवा बंधवयं उवेति ।४।
સંસારને પામેલે જીવ પરને અર્થે અથવા સ્વપૂરને અર્થે જે ખેતી આદિ કર્મને કરે છે. તે પણ કર્મના ઉદયકાળે તે બંધુઓ બંધુપણાને પામતા નથી. અર્થાત્ પાપ બધાને માટે કરે છે. પણ તેને એકલાને જ ભગવનું પડે છે.
