Book Title: Ukti Vyakti Prakarana
Author(s): Damodar Pandit
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai
________________
कारिका २९.] .. उक्तिव्यक्तिप्रकरणम् । 'जोन्ड्रे चकोर तृप्त हो'ज्योत्स्नया चकोरस्तृप्यति, तृप्तो भवति वा । • अघाण नीचु दर्प' - अघाबान्नीचो दृप्यति । हपं हर्षण-मोचनयोः; अघ पापकरणे
अदन्तः । अघनमघा तृप्तिरनेकार्थत्वात् । सं(शं)सिप्रत्ययादा, सा विद्यते यस्येति । . 'विचिकित कि मोहिअ' -विचिकितः किं मुह्यति, मोह्यते वा अन्येन । मुह वैचित्ये । . 'नीचु पर माचे' -नीचः परं माद्यति । मदी हर्षे । 'अपराधे कोह, रूस' - अपराधैनापरा[धाद्विा कुप्यति, क्रुध्यति, रुष्यति । कुप क्रुध • रुष रोषे । 'संतुष्टेहि थोडेहिं पूज' - [प० ४२-१ ] संतुष्टस्य स्तोकेनैव पूर्यते । पूरि आप्यायने । . • गोभी अणपांवत क्लेसिअ, मित खीज' - लुब्धो अप्राप्नुवत् (°न् ) क्लिश्यति, नित्यं
खि(खि)घते । क्लिशू विबाधने, खिद दैन्ये । 'मनावेउ न मानइ' -मानितोऽपि न मन्यते । मन ज्ञाने । 'वारिसं गोवर ऑकिरा' - वर्षासु गोमयमुत्किरति । कृ विक्षेपे । 'पुराण लेउ उकिल' - पुराणो लेप उत्किलति । किल सै(शै)त्य-क्रीडनयोः । इनि ति
उकेल । उत्केलयति । . 'कांण कवडा उबिड' -- काणः कपईका उद्विडति । बिडं भेदने । इनि .तु उबेड i is
उद्वेडयति । डलयोरेकत्वे-उबेलयति पशूनिति सकर्मकोऽपि ।। :विसिठु न चाहा मिलइ' - विसि(शि)ष्टो नान्विष्टो मिलति, चाहितो वा । मिल 'श्लेषणे;
चह परिकरकने, अनेकार्थत्वात् । 'वेदह खेलणि खेल' -वैदग्ध्यः खेलनैः खेलति । खिल खेलने । विगतं वैदग्ध्यं यस्य । • खेलयतीति खेलनाः- कन्दुकादयः । 'सिष्टु लाजें संकुड' – सि(शि)टो लज्जया संकुटति, संकुचति वा । कुट कौटिल्ये; कुच
.संकोचने । 'दूंजणे मउं सवकाहु तुट' - दुर्जनेन समं सर्वस्य कस्यापि त्रुट्यति । त्रुट कलहकर्मणि । __ रज्जुस्तुट्यति- 'जेवडि तूट' । 'सूखे काठे [प० ४२-२ ] कौआ करड' - शुष्के काष्ठे काकः कृडति । कूड घसने । 'दुआर पइसति निहुड' -द्वारि प्रविस(श)न्निघुटति, निहुडति वा । घुट प्रतीपाते; हुड
संघाते। 'बोलें उत्तर काहु फुरइ' - उक्ते सत्युत्तरं कस्यैव स्फुरति । स्फुर स्फुरणे। 'सयाण सवहति व्यापार' - सज्ञानः सर्वत्र व्याप्रियते । पृङ व्यायामे । . 'एकै क्थु नित खाजत उविजा' - एकमेव वस्तु नित्यं खाद्यमानुमुद्विजते । उविजी भय- 36 .चलनयोः।।
20
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192