Book Title: Ukti Vyakti Prakarana
Author(s): Damodar Pandit
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Previous | Next

Page 162
________________ कारिका २९.] उक्तिव्यक्तिप्रकरणम् । 'चूकें.मासु चुडाव - चुकेण मांसं चुट्टयति । पुट्ट चुट्ट अल्पीमावे; हेताविति । 'मालु मालहि मोड' - मैल्लो मल्लं मोटयति । मुट संचूर्णने । 'दुभिषु(खु) आधु घटाव - दुर्भिक्षो अर्घ घश्यति । घट चलने हेत्वर्थे । अन्यथा तु. . अर्को घट्टति घट्टयति वा दुर्भिक्षे। 'कुआरु नदी ओहटाव' - आश्विनो नदीमवघट्टयति । हेतौ । अन्यत्र तु अवघट्टति नदी ।। 'कुडुम्बि घर छाअ'-कुटुम्बी गृहं छादयति । 'केवट नाव [ प० ४४-१ ] घटाव' - कैवत्तों नावं ष(ख)ट्टयति । छद खलु संवरणे । 'केण साट । फाट तुंग । रुअ पीज । कणिक पीस' - क्रय(या)णकं सट्टयति । पाटितं तूंजयति । तूलं पीजयति कणिकाः पेसयति, पिनष्टि वा । षट्ट तुजि पिजि पिस हिंसादिषु । पित संचूर्णने । गोधूमस्य क्षुद्रावयवाः कणिकाः । 'नाउ आंग पीच' - नापितो अंगं पिच्चति । पिञ्च कुट्टने । 'गुरु सीसन्ह ताड' - गुरु[:] शिष्यान् ताडयति । तड आघाते । 'बोलत जेंवत जीभ षा(खा)ड, जमाई आए चाउलु कांड' – वदन् जिवन् जिहां खंड यति, भुंजानो वा । यामातर्यावागते (जामातर्यागते ? ) तंदुलान् कंडयति । खड खडि कडि भेदे । 'सासु मुहं ढाक । हालि खेतु पांस । कुपूतु कुल पांस' - श्वश्रू मुखं धक्कयति, धक्कति . वा । हालिका क्षेत्रं पसयति । कुपुत्रस्तु कुलम् । नक्क धक पसि नास(श)ने । 'भंडारी पेई ताल' - भांडागारिकः पेदि(टि?)का तालयति । तल प्रतिष्ठायाम् । 'वरं कन्या तुलव' – वरेण कन्यां तोलयति । तुल उन्माने । 'काउ डील डोलाव' - वातो दालां दोलयति । दुल उत्क्षेपे । 'नइ वाढी काच्छ बोल' - नदी वृद्धा कक्षं बोलयति । बुल निमज्जने । 'गाड तोप' - गत [ प० ४४.२ ] स्तूपयति । स्तूप समुच्छाये । 'गोरवे बनाव' – गौरवितान् मानयति । मान पूजायाम् । 'तेलि सरिसन पेल । हाथि रूषु(खु) पेल । घोड नाल डेव' -तैलिकः 'सर्षपान् पेल यति । हस्ती तु वृक्षम् । घोटको नालकं डेवयति । कल पिल डिप क्षेपे । सूअर घूटु उकुंड । राजा प्रजा पाल' – सू(शू)करः कूटमुत्कुंडति । राजा प्रजां पालयति । ___ कुडि जसि पल रक्षणे । अवकररासौ(शौ) घूटशब्दो लोके । • . . . 'सममिहिं सेवक विनव' – खामिनो(नः) सेवको विज्ञपयति । ज्ञप मानुबंधाश्च । खार्थे नन्त इत्यर्थः। 'गाउं बला संजव' - ग्रामं चलितः संयमयति । यमच परिवेषणे । 'वाढणि वाढि दासि कतवार फेड' -वर्द्धन्या भार्जन्या वा वद्धैयित्वा संहृत्य वा दासी ' Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192