Tattvarthadhigam Sutra Abhinav Tika Adhyaya 06

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 11

૧૦
તવાર્થાધિગમ સૂત્ર અભિનવટીકા (૨) યોયોનો ગોવેવુ - , -નૂ. ૪૪
૪ અન્ય ગ્રન્થ સંદર્ભઃ(૧)નવતત્વ ગા. ૨૬ વિસ્તાર/વૃત્તિ ૧૫ યોગો માટે (૨)પ્રતિક્રમણ સૂત્ર પ્રબોધટીકા ભા. ૧-મિત્તે સૂત્ર U [9પધઃ(૧) સૂત્ર ૧ તથા ૨ નું સંયુકત પદ્ય
કાય વચન, મન થકી જે, કર્મ તે યોગ જ કહું તે જ આગ્નવ સૂત્ર પાઠે, સમજી ને હું સદ્દઉં
સૂત્ર ૧ તથા ૪ નું સંયુકત પદ્ય કાય વાકુ મનનું કર્મ છે યોગ તે જ આગ્નવ
અશુભ પાપ છે તેમ શુભ પુણ્ય ખરેખર Uિ [10]નિષ્કર્ષ - આ સૂત્ર ભૂમિકારૂપ સૂત્ર હોવાથી તેનો વાસ્તવિક નિષ્કર્ષ તો બીજા સૂત્રને અંતે જ આવી શકે છતાં તેમાં બે વાત ખૂબજ ધ્યાન ખેંચે છે.
(૧)આજેપંદરપ્રકારનાયોગ કહ્યોતેશુભઅનેઅશુભબે પ્રકારે છે. અર્થાતવ્યવહારુજગતમાં જેને યોગ કહેવામાં આવે છે તેયોગ કરતા જૈન દર્શનમાં યોગની વ્યાખ્યા તÁ અલગ જ છે
બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો અહીં યોગનો અર્થ ““મન-વચન-કાયાની શુભાશુભ પ્રવૃત્તિ' એવો થાય છે.
(૨) કોઈપણ યોગ જધન્ય થી એક સમયનો અને મહત્તમ અંતર્મુહર્તનો કહ્યો છે. પરિણામે મન-વચન-કાયાને ધારણ કરનાર અર્થાત સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવોમાં આ ત્રણે યોગ બદલાયા કરે છે. પરિણામે કોઈ અંતર્મુહૂર્તથી વધારે એક યોગમાં સ્થિર રહેશકે છે તે વાત જ અસત્ય ઠરશે અને આ અંતમૂહૂર્ત યોગાવધિ ને કારણે સામાયિક પણ બે ઘડીનું કહ્યું છે. તેવા સામાયિક થકી યોગનિરોધ સુધી પહોંચી આત્મા મોક્ષને પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
U U T U [1 /
(અધ્યાય:૬-સુત્ર૨) U [1]સૂaહેતુ-આ સૂત્ર થકી સૂત્રકાર મહર્ષિ આસ્રવ ની વ્યાખ્યાકેસ્વરૂપને જણાવે છે. D [2] સૂત્ર મૂળ - માવ:
[3] સૂત્ર પૃથક-: ભાવ: U [4]સૂત્રસાર -તે યિોગ એ જ] આસ્રવ છે. [અર્થાત્ આ મન-વચન-કાયાના વ્યાપાર રૂપ જે યોગ તે કર્મનો સંબંધ કરાવનાર હોવાથી આસ્રવ કહેવાય છે)
U [5] શબ્દજ્ઞાન- તે, ઉપરોકત સૂત્ર ૧ ના યોન શબ્દને માટે વપરાયેલા છે. માસ- આસ્રવ કર્મનું આવવું તે