________________
૪ અપકાયનાં, ૪ તેઉકાયનાં, ૪ વાઉકાયનાં, ૪ સાધારણ વનસ્પતિકાયનાં એમ ૨૦ ભેદમાં પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયનાં પર્યાપ્તાઅપર્યાપ્ત ૨ ભેદ ઉમેરતાં સ્થાવર જીનાં કુલ ૨૨-ભેદે થાય છે. વિગલેદ્રિય–(૨ ઈન્દ્રિયનાં, ૨ તેઈન્દ્રિયનાં, ૨ ચઉરિદ્રિયના) નાં પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત એમ કુલ વિગલેનિદ્રયના ૬ ભેદો થાય છે.
પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ-(૧ જલચર, ૨ સ્થલચર–ચતુષ્પદ, ૩ ઉરપરિસર્પ-(પેટે ચાલનાર-સર્પ), ૪ ભુજ પરિસર્પ (ભુજાએ ચાલનાર-નળિયા) ૫ ખેચર આ પાંચે ગર્ભ જ અને સમુચ્છિ મ તથા પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા એમ ૪ પ્રકારે ગણતાં ૨૦ ભેદ થાય છે.
આ રીતે તિય"ચના-૨૨ એકેન્દ્રિયનાં,+૬ વિગલેનિદ્રયનાં,ર૦ પંચેન્દ્રિયનાં =૪૮ ભેદ થાય છે.
સાત નારકના ૧૪ ભેદે થાય છે. ૭ પૃથ્વીમાં ૭ જાતના નારકે છે, તેઓ પર્યાપ્ત જ છે, પણ કરણ અપર્યામાની વિવક્ષાથી પર્યાપ્તા-અપર્યાપ્તાનાં નારકનાં ૧૪ ભેદો થાય છે.
દેવે ૯ પ્રકારે છે, તેઓ પણ કરણ અપર્યાપ્તા ગણતા દેના પર્યાય-અપર્યાપ્તાના ૧૮ ભેદે થાય છે. મનુષ્ય-૧૫ કર્મભૂમિનાં, ૩૦ અકર્મભૂમિનાં, પ૬ અંતરદ્વિપનાં કુલ ૧૦૧, ગર્ભજ પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા મળી ૨૨, ૧૦૧ સમૂચ્છિમ અપર્યાપ્તાન મળી મનુષ્યના ૩૦૩ ભેદ થાય છે.
તિય"ચના-૪૮, નારકીના-૧૪, દેવતાના-૧૯૮, મનુષ્યના-૩૦૩, ચારે ગતિના કુલ ૫૬૩ ભેદ થાય છે.
