________________
કષાયની જેમ મંદતા તેમ શુભ કામને રસ વધુ અને અશુભ કર્મને રસ ઓછો.
લીમડાના સ્વાભાવિક રસને એક ઠાણીઓ કહેવાય, એજ રસને ઉકાળીને અડધો રાખીએ તે બે ઠાઓ કહેવાય. એજ રસને ઉકાળીને ૩ ભાગ રાખીએ તે ત્રણ ઠાણીઓ કહેવાય, અને એજ રસને ૨ ભાગ રાખીએ તે ચાર ઠાણીઓ કહેવાય.
એ પ્રમાણે જીવના કષાયે મંદ, મંદતર તીવ્રતર, તીવ્રતમ સમજવા.
જે કર્મ નિકાચિત બંધાયું હેય તે કંઈ પણ ફેરફાર થઈ શકતું નથી પરંતુ જે નિકાચિત નથી તે ઉદયમાં આવે તે પહેલાં ફેરફાર થઈ શકે છે. તે માટે આઠ કરણ સમજવા જોઈએ અધ્યવસાયના બળને કરણ કહેવાય છે.
કરણ-૮ ૧ બંધન કરણ–કાશ્મણ વર્ગણ આત્મ પ્રદેશ સાથે
જોડાય તે. ૨ નિયત કરણુ-કર્મ ઢીલા બંધાયા હોય પણ પછી તેની
પ્રશંસા કરવામાં આવે તે તે કર્મ નિધત્તપણાને પામે છે. જે કર્મ નિધત્ત અવસ્થાને પામે તેની સ્થિતિ અને રસ અધ્યવસાયે દ્વારા ઘટાડી શકાય પણ તેની ઉદીરણા કે સંક્રમણ થઈ શકે નહિ. માટે અશુભ કર્મ કર્યા પછી તે પાપની કદી પ્રશંસા કરવી નહિ.
