________________
७९
૪ સ્પશના દ્વાર જયાં એક સિદ્ધ છે, ત્યાં અનંતા સિદ્ધો
પણ રહેલા છે. એક બીજાને સ્પર્શીને રહ્યા છે. એક પરમાણુ લોકાકાશના એક પ્રદેશમાં અવગાહેલો છે, પણ તે છ દિશાના પ્રદેશને સ્પર્શે છે, તેમ
સિદ્ધના છ છ દિશાને સ્પર્શે છે. ૫ કાલ દ્વાર–એક સિદ્ધને આશ્રીને સાદિ અનંત અને સર્વ
સિદ્ધને આશ્રીને અનાદિ અનંત કાળ સુધી સિદ્ધના જીવે મોક્ષમાં રહેવાના છે, ફરી કઈ
વખત સંસારમાં આવવાનાં નથી. ૬ અન્તર દ્વાર–એક બીજા વચ્ચે આંતરૂ નથી, વળી એક
જીવ મોક્ષે ગયા પછી ઉત્કૃષ્ટ છ માસે અવશ્ય બીજે જીવ મોક્ષે જાય છે. એટલે જઘન્ય અંતર એક સમયનું અને ઉત્કૃષ્ટ અંતર છ માસનું હોય છે. હવે બીજો ભવ ગ્રહણ કરવાનો હેતું નથી.
એટલે કાળ આશ્રયી અંતરને અભાવ છે. ૭ ભાગ દ્વાર–સવ ની અપેક્ષાએ સિદ્ધિના જી.
અનંતમાં ભાગ્યે જ છે. જ્યારે જ્યારે કેવલી ભગવંતને પૂછવામાં આવે કે કેટલા જ મોક્ષમાં ગયા તે એક જ જવાબ મળે કે એક નિગોદને
અનંત ભાગ મેલે ગયે છે. ૮ ભાવ દ્વાર–ઉપશમ, ક્ષાયિક, પશમ, ઔદયિક, અને
પરિણામિક આ પાંચ ભાવમાંથી મુક્ષના જીવો સાયિક અને પરિણામિક બે ભાવે છે. બાકીના ત્રણ ભા કર્મ સાથે અપેક્ષિત છે. સિદ્ધોને કેવળ જ્ઞાન, કેવળ દર્શન ક્ષાયિક ભાવે છે. અને જીવ પારિમિક ભાવે છે.
