________________
૮
સિદ્ધના જીવાને જન્મ, જરા, મરણુ, ભૂખ, તરસ, રાગ, ચિંતા દરિદ્રતા, કલેશ વગેરે કેઈપણુ દુઃખા કદિ પણ ભાગવવાના નથી.
જન્મનું કારણ કમ હતું, તેને નાશ થવાથી હવે કદીય મેાક્ષમાં ગયેલા જીવને જન્મ લેવા પડતા નથી.
મેાક્ષ તત્ત્વની નવ (૯) દ્વારથી વિચારણા કરવાની છે. ૧ સત્પદ પ્રરૂપણા—માક્ષ એ સત્ય વસ્તુ છે.સત્-વિદ્યમાન છે. ૨ દ્રવ્ય દ્વાર--માક્ષના જીવાના વિચાર, જૈમ મેાક્ષમાં જીવે પાંચમે અનતે છે. વળી આછામાં ઓછા એક અને ઉત્કૃષ્ટા એક સાથે ૧૦૮ જીવા મેહ્ને જાય છે. ૩ ક્ષેત્ર દ્વાર—સિદ્ધના જીવા ૪૫ લાખ યાજનની સિદ્ધશિલા ઉપર લેાકના અગ્ર ( ટોચ ) ભાગને સ્પર્શીને રહેલા છે. એક સિદ્ધ જેમ લેાકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં છે. તેમ સર્વ સિદ્ધો પણ લેકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં છે. સંસારી જીવા જઘન્યથી ૨ હાથ અને ઉત્કૃષ્ટા ૫૦૦ ધનુષની કાયાવાલા મેક્ષે જાય છે, જ્યારે એ આત્મા માછું પામે ત્યારે જીવાની અવગાહના ભાગ ઘટી જાય છે. અર્થાત્ જઘન્યથી ૧ હાથ અને ૮ અંશુલ પ્રમાણ અને ઉત્કૃષ્ટથી ૩૩૩′ ધનુષ્ય રહે છે.
એક જ સમયમાં જીવ લીકાંત જઈ સ્થિર થાય છે. આગળ ધર્માસ્તિકાયને અભાવ છે. તેથી અલાકમાં કાઈ જઈ શકતું નથી, લેાકાકાશમાં જ છ દ્રવ્યો રહેલા છે.
