________________
છે, તેને જગતી કહે છે. તેને વિજય-વિજયંત-જયંતઅપરાજિત એ નામે ૪ દ્વાર છે.
૩૪ વૈતાઢયની ૬૮ ગુફ– દરેક વતાયની તમિસા ગુફ અને ખંડક પ્રપાતા નામની બે ગુફાઓ છે. જે ચક્રવતિના રાજ્ય વખતે ઉઘાડી રહે છે. તે પછી સદા કાળ બંધ રહે છે. આ ગુફા ૮ જન ઉચી, ૧૨ જન પહેલી, અને ૫૦ એજન લાંબી છે. ચક્રવર્તિ કાકિણું રત્નથી બંને બાજુની ભતે પ્રકાશ-મંડલે ચિતરી બહાર નીકળી ત્યાં રહેલા ૩ અનાય ખંડને જીતી બીજી ગુફામાં થઈ ત્યાં પણ પ્રકાશ-મંડલે ચિતરી પિતાના ખંડમાં પાછા આવે છે.
૨ વૈતાઢયનાં ૧૪૪ બીલ-ભરત અને ઐરાવતના વૈતાઢ્યમાં બંને બાજુ ગંગા-સિંધુ આદિ નદીના બે બે પડખે નવ, નવ બીલ = ગુફાઓ છે. કુલ દરેક પ્રેતાત્યની ૭૨ ગુફાઓ છે. ભરત-ઐરાવતની બંને મળી ૧૪૪ ગુફાઓ છે. અવસર્પિણીના છઠ્ઠા આરામાં પ્રલય-સંહાર કાળ આવશે ત્યારે એ ગુફાઓમાં ભરાયેલા મનુષ્ય-પશુઓજ જીવતા રહેશે. ફરી એ બીજ રૂપ મનુષ્ય અને પશુઓથી મનુષ્ય અને પશુઓની વૃદ્ધિ થશે.
૪ અને ૩૪ તીર્થંકર-૩૪ વિજયમાં ૧-૧ તીર્થકર ગણવાથી ઉત્કૃષ્ટ કાળે જ બૂદ્વિપમાં ૩૪ તીર્થકર હેય છે. અને જઘન્યથી મહાવિદેહમાં ૪ તીર્થકર હાય. મતાંતરે જઘન્યથી ૨ મહાવિદેહમાં કહ્યા છે.
ચક્રવર્તિ–વાસુદેવ-બળદેવ—ઉત્કૃષ્ટા મહાવિદેહમાં ૨૮ ચક્રવર્તિ, ૨૮ વાસુદેવ, ૨૮ બળદેવ હોય છે, તેજ વખતે