Prabuddha Jivan 2017 06

Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 6

પ્રબુદ્ધ જીવન
જૂન ૨૦૧૭ થયો અને ગર્વથી પોરસાયા, તે ઘડીએ ઊંચાઈ કકડભૂસ થઈ જાય છે. શુભેચ્છાઓથી બાકીના ૩૬૪ દિવસ માટે ન મળવાની
વેદના અંદરથી સૌમ્ય બનાવે અને કરુણા એટલે માત્ર જીવહિંસા જવાબદારીમાંથી નથી છૂટી શકાતું. કારણ “મા” તો રાહ જોશે, નહીં, મનુષ્ય હૃદયની હિંસા પ્રત્યે પણ જાગૃત રહેવું પડે. બાકી રોબોર્ટ પણ જીવનમાં “મા'ને રાહ જોવડાવવાની શિક્ષા ક્યારે, કયા રૂપે કાર્ય કરી શકે, કેળવણી માટે તો ગુરુ જ જોઈએ. બાળકને સંભાળવાનું આપવી પડશે, એ અંગે કંઈ કહેવાય નહીં. મૂલ્યો અને કેળવણીની કાર્ય યાંત્રિક રીતે તો કરી શકાય વધુ હાઈજેનીકલી અને વ્યવસ્થિત નિશાળ માતાથી શરૂ થાય છે અને એ ટકી રહે છે એમના સંસર્ગમાં રીતે પરંતુ વાત્સલ્ય સ્પર્શની ભાષા જો પેઢીમાંથી નષ્ટ થઈ જાય તો રહેવાને કારણે જ. બાકી એક દિવસ કેટલીક લાગણીઓ માટે પૂરતો સર્જન કેવું હશે?
નથી જ. યંત્રોનું રિમોટ મનુષ્યના હાથમાં હોવું જોઈએ, મનુષ્યનું રિમોટ “મા” એ જીવનનું એવું બળ છે, જે સતત હૂંફ, ઊર્જા, બળ અને યંત્રના હાથમાં નહીં. કોઈ કોઈનાથી દોરવાય એવા સમાજની સચ્ચાઈ આપે છે. આ લાગણીને કોઈ પણ લાગણી સાથે તુલના આવશ્યકતા નથી? સમાજની કેળવણીમાં જ વૈચારિક પ્રગતિની કરી માપી શકાતી નથી. આજે જે કંઈ પણ મેળવ્યું છે, તેમાં તેણે શક્યતાઓ નિર્માણ કરવી. સંસ્થા વ્યક્તિને બાંધવા માટે નથી હોતી, આપેલી સમજણ ભાગ ભજવે છે. જેમ વૃક્ષ હૂંફ દ્વારા વધુ વિકસે છે વ્યક્તિ વિકાસ સાથે સંસ્થાનો વિકાસ થાય છે, સંસ્થાના વિકાસ તેમ મનુષ્ય પણ જીવનમાં કોઈ પણ સમયે “મા”ની હૂંફથી સભર દ્વારા વ્યક્તિનો વિકાસ આધારીતતા જન્માવે છે. સમાજ, સંસ્થાએ થતો હોય છે. નાની-નાની ઇચ્છા પૂરી કરતી “મા” પ્રત્યે આપણે શક્તિમત્તાનું ગૌરવ કરવાનું છે, પરંતુ મૂળ ઉદ્દેશ્ય માટે જમીન અને એટલા બેજવાબદાર હોઈએ છીએ, કારણ ખાતરી હોય છે કે “મા” ખાતર પ્રત્યે ધ્યાન આપવાનું છે, નહીં કે ફળની ગણતરીમાં જોડાણનું તો “મા” જ છે અને એ બધું ચલાવી લેશે. રોજ ઊગતો સૂર્ય, ધાન ગૌરવ હોય, બંધન નહીં. દરેકે એક વાત યાદ રાખવા જેવી છે કે ઉગાડતા ખેડૂત કે જીવન આપતા જળ પ્રત્યે આપણે ક્યાં જાગૃત સન્માન હંમેશા સમય અને સ્થિતિ આધારિત હોય છે. પરંતુ વ્યક્તિ છીએ કે “મા” પ્રત્યે હોઈએ ! પોતાનો હક્ક સમજી આ જીવનસ્ત્રોતને એને પોતાને કારણે સમજે છે.
માણીએ છીએ. પ્રકૃતિ ભલે કશું ન ઇચ્છે પણ જાળવણી ઇચ્છે છે,
એમ મા પણ આપણો સમય ઝંખે છે. એકાદ ફોન, થોડીક વાત, હમણાં જ એક મહિના પહેલાં ૧૪મી મેના રોજ “મધર્સ ડે” ગયો. એ માટે આપણા સુખરૂપ હોવાની ખાતરી આપે છે, અને એ જ બધાએ જઈને પોતપોતાની માને શુભેચ્છાઓ આપી અને “મા” એ બાબત એના જીવનને આનંદીત રાખે છે. કોઈ પણ શરત વગર સંતાન માટે જે કર્યું છે તે અંગે પોતાનું માથું નમાવ્યું. એક મા હળવું માત્ર એકતરફી એવો સંબંધ પૃથ્વી પર બીજો ક્યો? મારા અસ્તિત્વને હસી અને એને પૂછ્યું, ‘એટલે હવે માત્ર
જેણે મલિન થતું બચાવ્યું, જેણે મારા આજનો દિવસ જ દિવસ આ કાર્ય કરવાનું,
નથી જ દૂર છે અસ્તિત્વને આકાર આપ્યો, જેણે મારા બાકી અમને રજા.' સંતાને કહ્યું કે “ના,
નામ પાછળ પોતાના નામની ઝંખના મા, આ તો એક દિવસ પ્રતીક રૂપે
ના, ના, નથી દૂર નથી જ દૂર
પણ ન કરી, જેના જીવનમાં ‘ઇશ્વર’ જેટલું ઉજવણી. માએ જે વાત કહી, તે કોતરાઈ
જ્યાં વિશ્વ બંધાયું અલક્ષ્ય તાંતણે
જ મહત્ત્વ 'સંતાન'નું રહ્યું, એ “મા”ને એક જાય તેવી છે, “આ એકબીજાનું જોઈને
તારાગણ સાથ અહીં કણે કણે
દિવસ પછી પણ યાદ કરીએ એમાં આપણું ચાળા પાડવાનું રહેવા દો તો સારું. એ
સામીપ્પના ઝંકૃત કોઈ સૂર.
ગોરવ છે. બહારના દેશના લોકો, ભેગા ન રહે, બજી રહ્યા નીરવના નૂપુર એટલે એક-એક દિવસ ઉજવે. એ બહાને અગાધ શૂન્ય, વિરહી ક્ષણે ક્ષણે કબીર જયંતી નિમિત્તે એક દૂહા સાથે, ભેગા થાય, હળે-મળે અને છૂટા પડે. મળી રહ્યા નિત્ય અદીઠ આપણે જીત ખોયા, તીત પાયા, ગહરે પાની પેઠ, આપણે ત્યાં એવું નહીં. તમે જ્યારે ટ્રેનમાં વિયોગ જ્યાં ખંડિત, ચૂર, ચૂર. મેં બપુરા બૂડન ડરા, રહા કિનારે બેઠ. જાઓ ત્યારે તમારી ટ્રેન અમુક સ્ટેશને
તો દૂ૨તા પાસ દરિદ્ર પ્રાણ ઊંડા પાણીમાં ડૂબકી માર્યા સિવાય, ઊભી જ રહે. તમે હા પાડો કે ના, ગમે
ના માગવું કાંઈ, પરંતુ નેહી
પડકાર ઝીલ્યાં સિવાય, ક્યાં કશું મળે છે. તેટલું મોડું થતું હોય તો ઊભી જ રહે.
ડૂબી જવું અંદર, જ્યાં જુદાઈ
ડરી ડરીને કિનારે બેઠા રહેનારના હાથમાં એક ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચવા માટે અમુક
જેવું ન, એકત્વ વિદાયટાણે. કશું નથી આવતું સિવાય કે રેતી. સ્ટેશને રોજે રોજ ઊભા રહેવું જ પડે. એમ
વર્ષાનાં વધામણાં.
બંસી બજાવે નિજ ગૂઢ ગયો જીવનને બેલેન્સ રાખવા અમુક સંસર્ગમાં
Eસેજલ શાહ સદા મિલાપે, સુણ ઓ મિતાઈ ! રહેવું પડે અને નહીં તો ટ્રેન પાટા પરથી
| મકરન્દ દવે
sejalshah702@gmail.com ખસી જાય, દીકરા.” એક દિવસની
Mobile : +91 9821533702