________________
૩પ
અર્થ-અન્તર્મુહૂર્ત પ્રમાણવાળા નિગ્રંથકાળમાં પ્રથમ સમયે
વર્તનારા નિગ્રંથ તે પ્રથમસમય નિર્ચથ. ને તે સિવાય અન્ય સમયમાં વર્તનારા નિર્ચન્થ તે અપ્રથમસમય નિગ્રંથ. ૩૦
એજ પ્રમાણે તે નિર્ચથકાળમાં છેલ્લા સમયે વર્તનારે નિગ્રંથ તે ચરમસમયનિગ્રંથ જાણવા. ને બાકીના સમયમાં વર્તનારા અચરમ સમય નિગ્રંથ અને કોઈપણ સમયની વિવક્ષા વિના સામાન્યપણે
વર્તનારા તે યથાસૂમનિસ્થ જાણવા. ૩૧ વિશેષાર્થ–સર્વથા મોહનીયકર્મરૂપ ગ્રન્થ જેનામાં ન હોય
તેને નિગ્રન્થ કહે છે. આ મેહનીય કર્મને અભાવ નિગ્રંથમાં બે પ્રકારે હોય છે. એક મેહનીય કર્મના
ઉપશમદ્વારા અને બીજે મેહનીયકર્મના ક્ષયદ્વારા. મેહપશમ નિર્ચન્થ અને તેના ભેદો-હનીય
કર્મની અચાવીસ પ્રકૃતિઓ છે. અને તેને ઉપશમાવવાને કમ આ પ્રમાણે છે–ઉપશમ શ્રેણિના પ્રારંભમાં અવિરતિ દેશવિરતિ પ્રમત્તસંવત કે અપ્રમતસંયત અનંતાનુબંધી કષાયને ઉપશમાવીને દર્શન મેહનીયની ત્રણ પ્રકૃતિઓને ઉપશમાવે છે. ત્યારપછી પ્રમત્ત અને અપ્રમત્તગુણસ્થાનકે સેંકડે વાર પરિવર્તન કરી અપૂર્વકરણ ગુણસ્થાનકે થઈ અનિવૃત્તિનાદર સંપાય ગુણસ્થાનકે ચારિત્ર મેહનીય કર્મની ઉપશમના કરે છે. તેમાં પ્રથમ નપુંસકવેદ ઉપશમાવે છે. ત્યારપછી સ્ત્રીવેદ અને ત્યારબાદ
