________________
૧૧૫
સંસ્કૃત અનુવાદ, निग्रंथान्तर्मुहूर्त द्विधापि भावो प्रवर्द्धमानस्तु समयं जघन्यमवस्थितः, अन्तर्मुहूर्तं च उत्कृष्टः ॥७३॥ અર્થ-નિગ્રંથને પ્રવિદ્ધમાન ભાવ અને પ્રકારે અંતમુહૂર્ત.
અવસ્થિત જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી અંત
મુહૂર્ત હોય છે. વિશેષાથ–નિગ્રંથનિર્ચન્થને પ્રવિદ્ધમાન પરિણામ જઘ
ન્યથી અંતમુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ પ્રવદ્ધિમાન પરિણામ અંતર્મુહૂર્ત હોય છે. અને અવસ્થિત પરિણામ જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી અમે દૂર્ત છે. આપણે પ્રથમ કહી ગયા છીએ કે ઉપશાંત મેહ અને ક્ષીણમેહ ગુણઠાણાવાળા નિન્ય છે અને તેને હીયમાન પરિણામ નથી હોતે કેવળ પ્રવદ્ધમાન અને અવસ્થિત પરિણામ જ હોય છે. તેમાં પ્રવદ્ધમાન પરિણામ અને પ્રકારે અંતમુહૂર્ત છે. કારણકે કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ થયા પછી તે નિગ્રન્થ સ્નાતક પરિણામ પામનાર છે. તેથી નિર્ચન્થને અંતર્મુહર્ત પ્રવદ્ધમાનપરિણામ બંધ પડે છે અને અવસ્થિત પરિણામમાં સમય ત્યારે જ ઘટે કે અગીઆરમાં ગુણ ઠાણે વર્તનાર કાળધર્મ પામી શ્રેણીથી પડે.
સ્નાતક નિગ્રંથ સંબંધી અવસ્થિતાદિ પરિ [મનું કાળ નિરૂપણુपहायस्त वट्ठमाणो अंतमुहुत्तं दुहावि परिणामो एवं अवढिओ वि हु उक्कोसो पुव्वकोडूणो॥७॥
