________________
વિશેષાર્થ–હવે નિગ્રંથનો પાંચમે ભેદ સ્નાતક તેનું લક્ષણ
અને ભેદદ્વારા સ્વરૂપ સમજાવે છે-જ્ઞાન દર્શન અને ચારિત્રરૂપ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ છે. તે આત્મસ્વરૂપને ઘાતીકરૂપ મેલ લાગેલ હેવાથી મલિન બને છે. હવે આ ઘાતકર્મરૂપ મેલને દૂર કરવાને ધર્મધ્યાન અને શુકલધ્યાનરૂપ પાણીની જરૂર રહે છે. હવે તે ધર્મધ્યાન શુકલધ્યાનરૂપ પાણી વડે કર્મરૂપ મેલને દૂર કરવાથી જીવ સ્નાતકચારિત્રી બને છે, એટલે ઘાતી કર્મરહિત થાય છે. અને કેવળજ્ઞાનાદિ ગુણોયુક્ત બને છે. આ સ્નાતકના પણ તેરમે ગુણઠાણે વર્તતા સગી, અને ચૌદમે ગુણઠાણે વર્તતા અગી એ રીતે બે ભેદ છે. સ્નાતક
ચારિત્રીને ઘાતિકર્મક્ષય થવાથી અનંત જ્ઞાન, અનંત - દર્શન, અનંતુ ચારિત્ર, ને અનંતુ વીર્ય પ્રગટ થાય છે. સ્નાતકનિગ્રન્થના ઉપભેદોसो पुण पंचवियप्पो, अच्छविओ असबलो अकम्मंसो अप्परिसावी संसुद्ध-नाणदंसणधरो तहय ॥३३॥
સંસ્કૃત અનુવાદ. स पुनः पंचविकल्पः, अच्छविकः अशबलः अकौशः
अपरिस्रावी संशुद्ध-ज्ञानदर्शधरः तथा च ॥ ३३ ॥ અર્થ–વળી તે સ્નાતક પાંચ પ્રકારે જાણ. ૧ અછવી
સ્નાતક, ૨ અશબલ સ્નાતક ૩ અકમાશ સ્નાતક
