________________
૭.
કહેવાય છે. ઉપલક્ષણથી દ્વાદશાંગી વિગેરે પણ તીર્થ કહી શકાય છે. '
પુલાક, બકુશ, પ્રતિસેવના અને કષાય-એરીતે બે પ્રકારનું કુશીલ, નિર્ગસ્થ અને સ્નાતક આ રીતે પાંચ નિર્જે છે. તેમાં મુલાક, બકુશ અને પ્રતિસેવનાકુશલ આ ત્રણ નિર્ચ ચતુર્વિધ સંઘરૂપ તીર્થ પ્રવર્તાવે છતે જ હોઈ શકે છે, અને છેલ્લાં ત્રણ કષાચકુશીલ, નિર્ગથ અને સ્નાતક આ ત્રણ ચતુર્વિધ સંઘરૂપ તીર્થ પ્રવર્યું હોય ત્યારે પણ હોય અને તે ન પ્રવર્યું હોય તેપણ હોઈ શકે છે, છતાં પણ આ કષાયકુશીલ, નિન્ય અને સ્નાતક એ ત્રણ ચારિત્ર જે અતીર્થમાં હોય છે. તે પ્રત્યેક બુદ્ધ અથવા તીર્થ કરોને અનુલક્ષીને જ હોય છે, કારણકે તે પ્રત્યેકબુધ્ધ અને તીર્થકર મહારાજાઓને છદ્મસ્થ અવસ્થામાં કષાયકુશીલ અને નિર્ગસ્થ ચારિત્ર હોય છે, અને ત્યાર પછીથી સ્નાતક હેાય છે. આ રીતે પાંચે નિર્ચના તીર્થાતીર્થનું પૃથક્કરણ કર્યું.
