Padharo Sahebji

Author(s): Dharmratnavijay
Publisher: Manav Kalyan Samstha

Page 3

સંપાદકીય ઘર આંગણે જ્યારે “ધર્મલાભનો' મધુરો શબ્દ સંભળાય છે; ત્યારે સામેથી તરત જ તેનો પ્રતિધ્વનિ સંભળાય છે, “પધારો સાહેબજી'. વૃદ્ધ ઉંમરના દાદા-દાદી હોય તો એ પણ બોલે છે, “પધારો સાહેબજી'. રમતા-તોફાન કરતા બાળકો પણ બોલે છે, “પધારો સાહેબજી'. બોલતાં ન ફાવે તેવા બાળકો પાસે પણ બોલાવડાવે છે, “પધારો સાહેબજી'. ઘરની પ્રત્યેક વ્યક્તિ પોતાના કાર્યોને છોડીને બોલે છે, “પધારો સાહેબજી'. ન કોઈ સાંસારિક સંબંધ, ન કોઈ પરિચય, ન કોઈ ઓળખાણ ન કોઈ સમાજની કે વ્યાપારની લેણ-દેણ, પણ એક માત્ર સાધુનો વેશ જોઈને, જે આવકાર, જે સન્માન, જે સત્કાર, જે બહુમાન, અન્ય કોઈ વ્યક્તિઓ પ્રત્યે નથી થતું તેવું બહુમાન તે સાધુના વેશને અને તે વેશધારક વ્યક્તિને જોઈને થયા વગર રહેતું નથી.વેશનો મહિમા આટલો જ છે. એવું નથી, દેવો પણ આ વેશને ઝંખે છે, તેને વંદન કરે છે.તો ઘરમાં ગમે તેવાં સંસારનાં કાર્યો હોય-તે લગ્નપ્રસંગ હોય, જન્મ પ્રસંગ હોય, મહેમાનો આવ્યા હોય કે વ્યાપારની મીટીંગ ચાલતી હોય તે બધા જ કાર્યો છોડીને ઘર આંગણે પધારેલા સાધુ ભગવંતોની ભક્તિ માટે ઘરની પ્રત્યેક વ્યક્તિ ઉપસ્થિત થઈ જાય છે. અહીં પ્રશ્ન થાય છે. કેમ ? શા માટે આટલું બહુમાન ? શા માટે સત્કાર ? શા માટે આટલું સન્માન ? શા માટે આટલો મીઠો-મધુરો આવકાર? ધર્મને પામેલી દરેક વ્યક્તિ પરમાત્માના શાસનના સાધુપણાને ઝંખે છે. પાપોના દરિયા જેવા ખારા સંસારમાં પુણ્યની મીઠી પરબ જેવા સાધુ ભગવંતોને યત્કિંચિત્ પણ તેમના સાધુપણામાં સહાય કરીને પોતાના પાપથી ભરેલા સંસારને કાપવાની ઇચ્છા રાખે છે. પરમપદ સમાન મોક્ષને મેળવવા ઝંખે છે. તે માટે સુપાત્રદાન જેવું બીજું કોઈ આલંબન નથી. જેટલું સુપાત્રદાન થયું તેટલો લાભ છે. બાકી સંસારમાં નુકશાન જ થઈ રહ્યું છે. માટે જ શાસ્ત્રોમાં સુપાત્રદાનનું મહત્ત્વ વર્ણવતાં કહ્યું છે કે સુ-સારી રીતે પા-પાપોથી ત્ર-ત્રાણ રક્ષણ કરે, જે સારી રીતે પાપોથી રક્ષણ કરી શકે તે સુપાત્ર કહેવાય છે. તેમાં કરેલું દાન અનંતપુચ્ચરાશિ વધારનારું છે અને અનંતકાળના પાપનો નાશ કરનારું છે. તે સુપાત્ર સાત પ્રકારે છે. (1) જિનમંદિર (2) જિનમૂર્તિ (3) જિનાગમ (4) સાધુ (5) સાધ્વી (6) શ્રાવક () શ્રાવિકા. તેમની ભક્તિ કરવાની ભાવના તો દરેક શ્રાવકના મનમાં હોય છે. કદાચ પોતાના જમાઈ, દીકરી, દીકરાને જે વસ્તુ કે જે આવકાર નહિ આપે તે આવકાર સાધુ ભગવંતોને આપતા હોય છે. તેથી ભાવનામાં તો કોઈ કચાશ નથી. પણ માત્ર ભાવનાથી કામ નથી ચાલતું. તેમાં યોગ્ય વિવેક પણ જોઇએ છે, સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતની જે ભિક્ષાચર્યાની વિધિ છે. તે સમજીને તેમની ભક્તિ કરવી જોઈએ, જો તે વિધિ સમજીને ભક્તિ ન કરીએ તો સુપાત્રદાનનો જેવો લાભ મળવો જોઇએ તેવો લાભ મળતો નથી. દરેક ઘરમાં ઉત્તમમાં ઉત્તમ ભાવના હોવા છતાં નાની-મોટી કેટલીક અણસમજને કારણે આજે નિર્દોષ ભિક્ષાચર્યા દુર્લભ થઈ ગઈ છે. કોઈ પણ ઘરે સાધુ ભગવંતો ગોચરી વહોરવા પધારે ત્યારે એમને આવકાર આપવાની, સન્માન આપવાની ભાવના હોવા છતાંય નાના-મોટા દોષો એવા સેવાઇ જાય છે કે જેના કારણે નિર્દોષ ગોચરી પણ દોષિત થઈ જાય છે. જેમકે:- ટી.વી. બંધ કરવું, લાઈટ-પંખો બંધ કરવા, મોબાઈલ વગેરે ચાલુ-બંધ કરવા, ચાલુ ગેસ બંધ કરવો કે નવો પેટાવવો, કાચા પાણીથી હાથ ધોવા, પાણીની ડોલ અથવા શાકભાજી જેવી સચિત્ત (સ્વજીવ) વસ્તુઓ ખસેડવી, આવા કેટલા ય મુદા છે કે જે સાધુને આવકાર આપવાની ભાવનાથી જ ઊભા થતા હોય છે. સાધુ ભગવંત પધારે ત્યારે ટી.વી., પંખો, લાઈટ ચાલુ હશે તો, કોઈ વાંધો નથી. તમે બંધ કરશો, તો એમને દોષ લાગશે. સચિત્ત વગેરે પડ્યું હશે તો બીજા રસ્તેથી અંદર આવશે, પણ તમે ખસેડશો, તો એમને પાછા જ જવું પડશે. આવી ઘણી બાબતોને કારણે નિર્દોષ ગોચરી દુર્લભ બની ગઈ, રસોઈ મળી જાય પણ નિર્દોષ ગોચરી ન મળે. શાસ્ત્રોમાં સુપાત્રદાન તેને જ કીધું કે જેમાં ચિત્ત-પાત્ર-વિત્ત ત્રણે શુદ્ધ હોય. સાધુ ભગવંતો ઉત્તમ પાત્ર છે. તમારી સુંદર ભાવના ઉત્તમ ચિત્ત છે, પણ નિર્દોષ ગોચરી ન મળે તો ઉત્તમ વિત્ત પ્રાપ્ત થતું નથી. જો ગોચરી નિર્દોષ મળે તો જ વિત્ત પણ ઉત્તમ કહેવાય. આવા ત્રણે ઉત્તમનો યોગ થતાં અનંત કર્મનો ક્ષય થાય છે. માટે નિર્દોષ ગોચરી કોને કહેવાય ? તે સંબંધી આ પુસ્તક તૈયાર કરવાનું થયું. તેમાં પણ મુખ્ય કારણ જયાં સાધુ, સાધ્વીજી ભગવંતોની અવર-જવર ઓછી છે તેવા સ્થાનોમાં ત્યાંના ગૃહસ્થો પૂજારી-મુનીમ-માણસ વગેરેને કહેતા હોય છે કે તું જયારે સાધુ ભગવંતને ઘરે લઈને આવે ત્યારે પહેલા ત્રેવીસ તીર્થંકરને અમૃત જેવી ખીરથી પ્રથમ પારણું થયું (સુભા.) શ્રીજિનેશ્વરે જણાવેલી વિધિ પ્રમાણે હંમેશા સુપાત્રમાં દાન આપવું જોઈએ. (ઉ. સુ.)