Nandan Jivan Saurabh

Author(s): Nandighoshvijay, Jinvsenvijay
Publisher: Vijaynandansuri Smarak Trust

Page 12

આત્મવિકાસની ક્રમિક પ્રક્રિયામાં ગુરુભગવંતનું પાવન સાનિધ્ય પામી તેઓ ઉત્તરોત્તર વિકાસ કરવા લાગ્યા. પોતાની તીવ્ર બુદ્ધિશક્તિના બળે સંસ્કૃત વ્યાકરણ, ન્યાય અને જૈનસિદ્ધાંતના પ્રાથમીક ગ્રંથોનું જ્ઞાન મેળવી લીધું. એમના આ વિકાસનું પહેલું ફળ નીપજ્યું વિ.સં. ૧૯૭૨માં સ્તોત્રમાનુ ગ્રંથરૂપે તીર્થકર, ગણધર અને ગુરુભગવંતોની સ્તુતિરૂપ સંસ્કૃત ભાષામાં રચેલ આ ગ્રંથ સૂરિસમ્રાટને સોંપ્યો, ત્યારે સૂરિસમ્રાટના ચિત્તની પ્રસન્નતાનો પાર ન રહ્યો. તેઓએ એ ગ્રંથ સત્વર મુદ્રિત કરાવ્યો.
વિ. સં. ૧૯૭૩નું ચોમાસું ફલોધી રહ્યા. ત્યાં શરૂઆતના દિવસોમાં સૂરિસમ્રાટની પ્રેરણાથી શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ઉપર ૧૫ દિવસ વ્યાખ્યાન વાંચ્યું, પર્યુષણ પર્વમાં કલ્પસૂત્રનું પ્રથમ વ્યાખ્યાન હંમેશા સુરિસમ્રાટ જ વાંચે. પરંતુ મુનિ નંદનવિજયજીની હોંશ જોઈ તેમને વાંચવા
દીધું.
એમના અભ્યાસના વિષય હતા: ન્યાયમાં તર્કસંગ્રહ, સિદ્ધાંત મુકતાવલી (એ પર દિનકરી - રામરુદ્રી) વ્યાપ્તિપંચક, સિંહવ્યાધલક્ષણ, સિદ્ધાન્તલક્ષણ, અવચ્છેદક્વનિરુકિત, સવ્યભિચાર પ્રકરણ, પ્રશસ્તપાદ ભાષ્ય, ન્યાયકુસુમાંજલિ, લક્ષણાવલી આત્મતત્ત્વવિવેક ઉપરાંત -
પંચદશી, વેદાન્તપરિભાષા - શિખામણિ, અદ્વૈતસિધ્ધિ, સાંખ્યકારિકા, તત્ત્વકૌમુદી, અર્થસંગ્રહ, લૌગાલિભાસ્કર, પાતંજલયોગસૂત્રવૃત્તિ, શ્રીહર્ષનું ખંડનખંડખાદ્ય, સારસ્વત વ્યાકરણ, સિદ્ધહેમવ્યાકરણ, નાગેશ ભટ્ટની મંજૂષા, સાહિત્યદર્પણ, કુવલયાનંદ વગેરે અને રઘુવંશ, કિરાતાર્જુનીયાદિ કાવ્યો.
જૈનદર્શનના પણ જૈનતર્કભાષા, સ્યાદ્વાદમંજરી, પ્રમાણનયતત્ત્વાલક, અષ્ટક પ્રકરણ, ન્યાયાલોક, સપ્તભંગી તરંગિણી, અષ્ટસહસી, સંમતિતર્ક, પદર્શનસમુચ્ચય, ન્યાયખંડન ખાદ્ય વગેરે માન્ય - મૂર્ધન્ય ગ્રંથો.
એમના ભણેલા ગ્રંથોમાંથી માત્ર થોડાકનાં જ આ નામો છે. સિદ્ધાન્ત મુક્તાવલી અને સારસ્વતચંદ્રિકા તો આખી ને આખી કંઠસ્થ હતી.
સં. ૧૯૭૮માં એક ભદ્ર પરિણામી ભાઈ દીક્ષા લેવાની ભાવનાથી આવ્યા. સૂરિસમ્રાટે એમને દીક્ષા આપીને નંદનવિજયજીના શિષ્ય કર્યા. એમનું નામ મુનિ સોમવિજયજી. એ એમના સૌપ્રથમ શિષ્ય.
કર્મસાહિત્યના તેઓ મર્મજ્ઞ હતા. પ્રથમ ચાર કર્મગ્રંથની ટીકા તેમણે શ્રાવક પંડિત હીરાલાલભાઈ પાસે વાંચેલી. એ સિવાય પ્રાચીન અને નવીન તમામ કાર્મગ્રંથિક સાહિત્ય
૧૧