________________
મુખે મેં સાંભળી ત્યારે અહોભાવથી મારું મન ભરાઈ ગયું હતું અને તેમના પ્રત્યેની ભક્તિમાં વધારો થયો હતો.
ભગવાન મહાવીરના ૨૫00મા નિર્વાણ કલ્યાણની ઉજવણીનો પ્રબળ વિરોધ કેટલાક જૈન આચાર્ય અને મુનિઓએ કર્યો ત્યારે તે ઉજવણીના સમર્થનમાં જે વલણ આચાર્ય શ્રીનંદનસૂરિએ પ્રારંભથી લીધું, તે જીવનના અંત સુધી બરાબર જાળવી રાખ્યું અને ઉજવણી સફળ કેમ થાય તેમાં જે પ્રકારે તેઓ પ્રયતશીલ થયા તે તેમના અંતિમ જીવનને શોભાવે તેવું જ હતું. એક વાર વિચારપૂર્વક નિર્ણય કર્યા પછી તેમાં અડોલ રહેવું એ સૌને માટે સહેલું નથી હોતું, પણ તેઓ તેમાં સફળ થયા તેના સૌ સાક્ષી છે, અને તે માટે જૈન સમાજની ભાવી પેઢી પણ તેમની ઋણી રહેવાની છે, કે ખરે વખતે સમાજને સાચે માર્ગે દોરવાનું કામ તે આચાર્ય કેવી કુશળતા અને નિર્ભયતાથી કર્યું હતું.
બિમાર હોવા છતાં પણ તેઓ અમારી સંસ્થામાં (લાલભાઈ દલપતભાઈ ભારતીય સંસ્કૃતિ વિદ્યામંદિરમાં) ભ. મહાવીર નિર્વાણપ્રસંગે યોજેલ પ્રદર્શન જોવા પધાર્યા અને ફરી ફરીને એ પ્રદર્શન જોયું અને ખૂબ રાજી થયા. સૂરિમંત્ર આદિ જે કેટલીક બાબતો વિષે હું જાણતો જ ન હતો, તે જાણવાનો અવસર તેમણે એ સમયે આપ્યો. પ્રદર્શન સમયે પણ જે કેટલીક બાબતો વિષે તેમણે વિવેચન કર્યું, તે તેમની બહુશ્રુતતાનો પુરાવો હતો. બહુશ્રુત હોય પણ સ્મૃતિ તાજી રહે-અને તે પણ વૃદ્ધાવસ્થામાં-એ વિરલ વાત છે. આચાર્ય શ્રીનંદનસૂરિમાં જે અદ્ભુત
સ્કૃતિનાં દર્શન મેં કર્યો છે તે વિરલ હતાં. અનેક લોકો તેઓ સહજભાવે બોલી શકતા અને તે પણ પ્રસંગનુસાર-માત્ર પોતાને લોકો યાદ છે, આવડે છે એ બતાવવા નહિ; પણ શાસ્ત્ર અને ગ્રન્થોમાંથી સ્મૃતિનો આધાર લઈ અવતરણો આપવાનું ઘણું અઘરું કામ પણ તેમને માટે સુસાધ્ય હતું.
એમના જ્યોતિષના જ્ઞાન વિષે તો એટલું જ જાણું છું કે સૌ કોઈ દીક્ષા, પ્રતિષ્ઠા જેવા પ્રસંગે તેમના આપેલા મુહૂર્તને વળગી રહેતા અને તેમની પાસેથી જ એવા મુહૂર્ત લેવાનો આગ્રહ રાખતા. એમના મુહૂર્તના જ્ઞાન વિષે લોકોને એવો વિશ્વાસ હતો.
તેઓ સમજતા હતા કે ગચ્છ, સંપ્રદાય કે તિથિના ઝઘડા એ તત્ત્વના નથી પણ અહંના છે; સદ્ધિયાએ જ ફળવતી છે, પછી તે ગમે ત્યારે કરવામાં આવે, ગમે ત્યાં કરવામાં આવે. તેથી તેઓ પોતાના જીવનમાં સમભાવ કેળવી શક્યા હતા અને સૌને ઉદારતાથી આવકારી શકતા હતા. તત્ત્વને પામવું હોય અને મોક્ષમાર્ગના યાત્રી બનવું હોય તો ગચ્છ, તિથિ, ક્ષેત્ર આદિની
૬૦
