________________
વસ્તુતઃ આવા મહાપુરુષ જ ગીતાર્થ અને શાસનના ધોરી હોઈ શકે તથા નીવડી શકે.
એમની આવી સજ્જતાનું સીધું પરિણામ એ આવ્યું કે અયોગ્ય અને શાસનદ્રોહી તત્ત્વો દ્વારા થતાં તિથિ, તીર્થ, સામાચારી, ઈત્યાદિ વિષયો પરનાં અસત્ય - અસભ્ય આક્રમણો છતાં, આ મહાપુરુષના નેતૃત્વ હેઠળ સકળ સંઘ અને તપગચ્છ અક્ષત-અભંગ-અતૂટ અને અડીખમ રહી શક્યો; શાસ્ત્ર - પરંપરાની અણીશુદ્ધ વફાદારી જાળવી શક્યો અને વિરાધક માર્ગે ચડવાથી બચી શક્યો.
બીજા આત્માઓ જ્યારે પોતાના પુણ્ય ના રાસડા લેવડાવતા હતા, બિરદાવળી ગવડાવતા હતા, અને પોતાના પુણ્યનો યથેચ્છ ઉપભોગ, સમાજહિતના ભોગે, કરતા હતા, ત્યારે આ મહાપુરુષે પોતાના પુણ્યનો ઉપયોગ સંઘની અખંડિતતા, શાસ્ત્ર પરંપરાની રક્ષા અને શુદ્ધ માર્ગની જાળવણી કાજે જ કર્યો અને પોતે એક સંત કે ફક્કડ ફકીર સરીખું જીવન ગુજાર્યું, જે પુણ્યભોગના આ વિષમ જમાનામાં અસામાન્ય અને વિરલ ઘટના જ ગણાય.
આ મહાપુરુષની છત્રછાયા તળે સમગ્ર જૈન સંઘ અને સમગ્ર તપાગચ્છ એક પ્રકારની શાતા અને આશ્વાસનનો અનુભવ કરતો રહ્યો.
જૈન સંઘના આશ્રયે અસંખ્ય દેરાસરો, ઉપાશ્રયો, ધર્મસ્થાનકો તથા ધર્મકાર્યો થયાં અને થાય છે. આપણી એક શાસ્ત્રસિદ્ધ માન્યતા અનુસાર, પ્રત્યેક પરિસ્થિતિ પ્રવૃત્તિમાં દ્રવ્યક્ષેત્ર-કાળ તથા ભાવ કારણપણે વર્તે છે. આ ચારમાં “કાળ' પણ એક મહત્ત્વપૂર્ણ પરિબળ ગણાય. શુભ કાર્યોમાં આ “કાળ' તત્ત્વ શુભ મુહૂર્તરૂપે આવશ્યક અથવા તો અનિવાર્ય અંગ બને છે. શુભ મુહૂર્ત વિના થતાં શુભ કાર્યો ભાગ્યેજ સફળ કે સર્વથા ફળદાયક બની શકે. આ દૃષ્ટિએ વિચારતાં શુભ મુહૂર્ત કાઢી આપવું એ સંઘ ઉપર એક અસામાન્ય ઉપકાર ગણાય.
પૂજ્યપાદ નન્દનસૂરિ મહારાજ આ સંદર્ભમાં સકલ સંઘના પરમ ઉપકારી પુરુષ હતા. તેમનાં મુહૂર્તો એ એક વિશિષ્ટ આલંબન મનાતું. તેમનું મુહૂર્ત મેળવવા માટે સ્વપક્ષ જ નહિ, પર પક્ષમાં પણ ઉત્કંઠા બલ્ક પડાપડી રહેતી. એક એવી શ્રદ્ધા બની ગઈ હતી કે નંદનસૂરિ મહારાજનું મુહૂર્ત જ જોઈએ, અને એ મુહૂર્ત થયેલ કાર્ય સર્વથા ફળદાયક અને શાતાદાયક જ બને.
જ્યોતિષ-શિલ્પ શાસ્ત્રોનું વિશિષ્ટ જ્ઞાન; સંઘમાં સૌ કોઈના હાથે કે નિશ્રામાં થતાં સત્કાર્યો પ્રત્યે અનુમોદનાનો ભાવ; મારા-તારાના ભેદભાવનો સર્વથા અભાવ; મૂહૂર્ત માટે આવનાર દરેકનું માત્ર મંગળ જ થાય અને તેમનું ધર્મકાર્ય વિના વિઘે તેમજ પૂરા ઉમંગથી
४८
