________________
કોઈ પણ બાબતનો નિર્ણય પૂરી વિચારણા કર્યા પછી જ કરવાનો એમનો સ્વભાવ હતો. અને આ રીતે અમુક બાબતમાં નિર્ણય કર્યા પછી, ગમે તેવા વિરોધની સામે પણ પોતાની વાતને વળગી રહેવાની દૃઢતા અને નિર્ભયતા એમના જીવનમાં અનેક વખતે જોવા મળી હતી.
છેલ્લે છેલ્લે, ભગવાન મહાવીરના પચીસસોમા નિર્વાણ વર્ષની રાષ્ટ્રીય ઉજવણી સામે તથા ગયા વર્ષે શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થ ઉપર થયેલ પ્રતિષ્ઠાના આદેશો આપવાની પદ્ધતિ સામે, આપણા સંઘના અમુક વર્ગ તરફથી, જે વિરોધ જગવવામાં આવ્યો હતો, તેથી તેઓ જરાય ચલાયમાન થયા ન હતા. અને તેથી જૈન સંઘના એમના તરફના આદરભાવમાં વધારો થયો હતો. તેઓનો કાળધર્મ જ્યારે તેઓ કીર્તિના ઉચ્ચ શિખરે હતા ત્યારે થયો હતો, એમ લાગે છે. આચાર્ય મહારાજની ઉત્તરતા
- શેઠ કેશવલાલ લલ્લુભાઇ ઝવેરી પૂ. આ. ભ. શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજીને જૈન શાસ્ત્રોનો ઊંડો અભ્યાસ હતો, એટલું જ નહિ, પણ સાથે સાથે હિંદુ ધર્મશાસ્ત્રોનો પણ સારો અભ્યાસ હતો. તેના પરિણામે જૈન દર્શનનો સ્યાદ્વાદનો સિદ્ધાંત, જે ધર્મના પાયારૂપ છે, તે તેમના આચરણમાં તથા વાણીમાં ઓતપ્રોત થઇને ગૂંથાયેલ હતો. તેથી તેમની સમન્વય કરવાની શક્તિની, કોઈ ધર્મની અગર વ્યક્તિની નિંદામાં નહિ પડતાં ફક્ત ગુણની અનુમોદના કરવાની વૃત્તિની તેમજ સરળતા તથા તત્ત્વમરૂપણની દૃષ્ટિની તેમનું વ્યાખ્યાન સાંભળનારાના મન ઉપર ઘણી ઊંડી અસર પડતી.
તેઓ કોઈની સાથે ખોટા વાદવિવાદમાં ન ઊતરતા. સામા પક્ષની વાત ધીરજ અને શાંતિપૂર્વક સમજી, કોઈ પણ જાતના આગ્રહ વગર, પોતાની વાત સામી વ્યક્તિને સમજાવતા અને એમ કરીને મતભેદના મૂળને શોધીને તેનું નિરાકરણ કરી આપતા. એમની આવી શૈલીથી મોટે ભાગે સમાધાન અને આનંદનું વાતાવરણ પ્રસરી જતું અને કયારેક આવું સમાધાન થવા ન પામે તોપણ સામી વ્યક્તિના મનમાં કોઈ જાતની કડવાશ ઊભી થવા ન પામતી. ભગવાન મહાવીરસ્વામીએ પ્રરૂપેલી સ્યાદ્વાદશૈલી અને અનાગ્રહવૃત્તિના સારને સમજીને તથા પચાવીને તેઓશ્રીએ સાધેલ સમન્વયષ્ટિનું જ આ પરિણામ હતું.
૫૪
