________________
આપ મેળે વાંચી ગયા. આખોય કમ્મપયડી નામનો મૂર્ધન્ય ગ્રંથ તેઓએ ચંદ્રના પ્રકાશમાં વાંચેલો.
તેમને
મારવાડમાં દગડૂમલ નામે મારવાડી ગૃહસ્થ કર્મગ્રંથ વિષયના પ્રખર જાણકાર. છતાં અમુક વાતો નહોતી સમજાઇ. એનો ઉકેલ મેળવવા ઘણે ઠેકાણે ગયા હતા. એકવાર તેઓ નંદનવિજયજી પાસે આવ્યા. વાતવાતમાં તેમણે પોતાની અમુક શંકા નંદનવિજયજી આગળ રજૂ કરી. તેમણે એ શંકાઓનું સરળ સમાધાન આપ્યું. દગડૂમલને એથી ખરેખર સંતોષ થયો.
તેઓ ૪૫ આગમ વાંચી ગયેલા. એ વખતે બધા આગમો અને એની ટીકાઓ છપાઇ નહોતી તેથી હસ્તલિખિત પ્રાચીન પ્રતોનો ઉપયોગ કરી આગમો અને ટીકાઓ વાંચતા. એક વખત સૂરિસમ્રાટ પાસે વ્યવહારસૂત્ર - ભાષ્ય સૌ પ્રથમ છપાઇને આવ્યું. તેની એકથી વધુ નકલ સૂરિસમ્રાટ પાસે આવી. એમાંથી એક પ્રત નંદનવિજયજીને આપી કહ્યું : ‘નંદન ! આપણે બેય વ્યવહારસૂત્ર - ભાષ્ય જાતે વાંચીએ, જોઇએ, કોણ પહેલું પુરું કરે ?' સૂરિસમ્રાટ વીસ દિવસમાં વાંચી રહ્યા અને નંદનવિજયજીએ ત્રેવીશ દિવસમાં પુરૂં કર્યું.
આ રીતે સઘળું આગમ સાહિત્ય વાંચી લીધું. એટલું જ નહિ મહત્ત્વના શાસ્ત્રપાઠો પણ એમણે યાદ રહી જતા. આવાં શાસ્ત્રપાઠો તેમને છેક છેલ્લે સુધી યાદ હતા.
સૂરિસમ્રાટ માનતા કે જિનશાસનની પદવીઓ મેળવનારે શાસનની અને સંઘની મહત્ત્વપૂર્ણ જવાબદારીઓ નિભાવવાની છે. એટલે એ પદવીઓ પ્રાપ્ત કરતાં પહેલાં તેને યોગ્ય લાયકાત અને શક્તિઓ તેણે મેળવી લેવી જોઇએ.
એ લાયકાત અને શક્તિ હોય તો ઉંમર અને દીક્ષા પર્યાય ગમે તેટલો ઓછો હોય તો પણ તેને તે પદવી આપવી જોઇએ
સૂરિસમ્રાટે પોતાની આ માન્યતાનો અમલ મુનિ નંદનવિજયજીને પંન્યાસ તથા આચાર્ય પદવી આપવામાં કર્યો. સં. ૧૯૮૦ માં એમણે નંદનવિજયજીને પંન્યાસ પદ અને સં. ૧૯૮૩માં દીક્ષાના ચૌદમે વર્ષે જ અને ઉંમરના ૨૮માં વર્ષે આચાર્ય પદ પ્રદાન કર્યું.
તેમના પંન્યાસપદ પ્રદાનની વિધિ પ્રસંગે ભારતીય તત્ત્વજ્ઞાનના વિશિષ્ટ વિદ્વાન અને બનારસ હિન્દુ વિશ્વવિદ્યાલયના કુલપતિ પ્રો. આનંદશંકર ધ્રુવ ખાસ જિજ્ઞાસાથી હાજ૨ રહેલા અને પદપ્રદાનના અંતે આપવામાં આવતી હિતશિક્ષાથી તેઓ ખૂબ પ્રભાવિત થયેલ. સૂરિસમ્રાટે આચાર્ય પદવીની સાથે ન્યાય વાચસ્પતિ, શાસ્ત્રવિશારદ, સિદ્ધાંતમાર્તંડ અને
૧૨
