________________
છીએ.’
ત્યારે સનકુમાર કહે છેઃ“અમ શું નીરખા લાલ રંગીલે, ખેળ ભરી મુજ કાયા; ... નાહી ધાઈ જખ છત્ર ધરાવું, તમ જોજો મેરી કાયા.”
“હું બ્રાહ્મણા! જો તમારે ખરેખરા રૂપનાં દર્શન કરવા હાય તેા, હું સ્નાન કરીને રાજસિંહાસન ઉપર મુગટ–કુંડલા ઇત્યાદિ પહેરીને બેઠે હા, ચામર–છત્ર ઢોળાતા હાય, ત્યારે તમેા આવજો. બાકી અત્યારે હું વિલેપનાદિ કરૂ છું. એટલે આ રૂપ તે હજી કાંઇ વિસાતમાં નથી.' ખરેખર અભિમાનમાં અધ ખનેલ આત્મા સારાસારના વિવેક ભૂલી જાય છે. અમૃત એ વિષમાં પિરણમે છે,
નાહી ધોઇને જ્યારે રાજિસ’હાસને સનત્કુમાર બેઠા છે, ત્યારે પેલા બે બ્રાહ્મણા આવે છે, તેમનુ રૂપ જોઈને જ ચિકત થઇ જાય છે, કે, ‘રાજાનુ પહેલાનું રૂપ કયાં? અને અત્યારનું આ રોગમય-વિષમય રૂપ કયાં ?' સનત્યુમાર કહે છે, કેમ હવે જ રૂપ ખરેખરૂ દેખાય છે ને !' બ્રાહ્મણા કહે છે–‘રાજન્ ! આપની કાયા સાળ–સાળ રાગથી ભરેલી છે. આપની કંચનવી કાયા અત્યારે કથીર જેવી અની ગઈ છે, વધુ શું કહીએ, પરીક્ષા કરવી હાય તા તખાળ થકા એટલે એમાંથી અનેક પ્રકારની દુર્ગંધ નીકળશે.' તરત જ રાજાએ એ પ્રમાણે કર્યું.
બ્રાહ્મણાની વાણી સત્ય લાગી. ઘડીક પડેલાંની કાયામાં અભિમાનને લીધે કેવા અજમ પઢી આવે છે. એકી સાથે સેાળ-સાળ રાગની ઉત્પત્તિ. પણ હવે તેમનું મન વિચારે ચડયુ છે કે જે કાયામાં હું રાતદિવસ રાચ્યા-માચ્યા
: : ક્લ્યાણ : સપ્ટેમ્બર ૧૯૫૬ : ૪૬૧ :
રહેતા હતા, તે ક્રાયા તા રાગનુ ઘર છે. મળ–મૂત્ર અને વિષ્ટાથી ભરેલી એવી કાયામાં હું અંધ બન્યા ? કાયા અને માયા, મધુ ક્ષણભંગુર છે.” આમ વિચારી તુરત જ ચારિત્ર અગીકાર કરે છે. દુષ્કર તપ તપી, અનેક પ્રકારની લબ્ધિ મળે છે. લબ્ધિના પ્રભાવથી પોતે જો ધારે તે થુક વડે જ બધા રોગ મટાડી શકે, પરંતુ તેમને હવે કાયાના મેહ રહ્યો નથી.
માનવીને સત્ય વસ્તુનું ત્યારે તેના જીવનપંથ જ હવે ફરીને એકદા દેવા વૈદ્યનું રૂપ લઈને, કસેાટી કરવા આવે છે. વૈદ્ય કહે છે કે, અમારી પાસે એવા એવા પ્રકારના ઔષધ છે કે, આપના રાગ તદ્ન નાશ પામે' ત્યારે સનત્કુમાર કહે છે, વૈદ્યરાજ ! મને કાયાના રોગની દવાની જરૂર નથી. એની દવા તે મારા થુકમાં છે, પરંતુ ભવરાગ–આત્માના રાગને મટાડવાની દવા જો હાય, તે। મને આપે.’
ભાન થાય છે, બદલાઈ જાય છે.
વૈદ્યને પરીક્ષા જ કરવી હતી. છેવટે આવી વેરાયુક્ત વાણી સાંભળી આનંદિત થાય છે, અને મૂળ સ્વરૂપે પ્રગટ થઈ, વંદન કરી, સ્વસ્થાને ચાલ્યા જાય છે. પછી તે તેમના રાગ સાતસો વરસે નાબૂદ થાય છે. એક લાખ વરસ સુધી નિરતિચાર ચારિત્ર પાળી દેવલે કમાં જાય છે, ને પ્રાંતે મુક્તિમાં જશે.
સાર એટલેા જ ગ્રહણ કરવાના કે, કોઇ પણ પ્રકારના અહંકાર ન કરવા. અભિમાન કરશે તે। મળેલી વસ્તુ જ્ઞાન, ધન, રૂપ, બુધ્ધિ અમૃતમય બનવાને બદલે, વિષરૂપ બની જશે. માટે નિરભિમાની બની, જીવનમુક્તિના પંથ પ્રત્યે પ્રયાણ કરા!
