________________
કલ્યાણ સપ્ટેમ્બર ૧૯૫૬ :
:
નાક આવ્યું ? એ ભૂલશો નહિ કે સ્વતંત્રતાના નુભૂતિથી જોતાં શીખે. અને નાનાએ તરફ અતિરેકમાંથી અથવા સ્વતંત્રતાની અયોગ્ય મમતા-ઉદારતાથી જુઓ. વિનયપૂર્ણ ગુણાસમજણમાંથી આ રોગ જન્મે છે. મનને આ નુરાગ તથા અમેદભાવ એ છે આ રંગનું રોગ માણસને કદાગ્રહી બનાવે છે. એનાથી રામબાણ ઔષધ. નિમુક્ત રહેવાની ઈચ્છાવાળાએ પિતાના મનને
ચિંતાઓ. કદાગ્રહી નહિ કિન્તુ હંમેશા સદાગ્રહી
મનને ત્રીજો રોગ છે “ચિંતાઓ કરવાને રાખવું જોઈએ.
ચિંતાથી ચતુરાઈ ઘટે અને ચિંતા ચિતાસે પિતાનાથી બીજાઓને તુચ્છ ગણવા!
બૂરી–આ રહસ્યપૂર્ણ ઉક્તિઓ સૌ જાણે છે, બીજે રેગ છે “અહંપણ”ને. જેના મનને
છતાં કેટલા ચિંતાથી મુક્ત રહી શકે છે? આ રોગ લાગુ પડે છે, તે હમેશાં બીજા
ખાવા-પીવાની, પહેરવા-ઓઢવાની દ્રવ્ય કમાએને પિતાનાથી તુચ્છ અને હલકા સમજશે.
વાની-કામભેગોની- અનિષ્ટ સંગ અને ઈષ્ટના આ રોગ પણ કેટલે ભયંકર છે? તમે બીજાને
વિગ વિગેરેની ચિંતાઓ મનુષ્ય કલેજાને તુચ્છતાથી જુઓ એમાં સભ્યતા છે કે આદ
કરી રહી હોય છે. એને બદલે ધર્મ કરવાની, રથી જુઓ એમાં? પાંચ પૈસાની વધારે પૂછ
દાન દેવાની,-શીલ પાળવાની, તપશ્ચર્યા કરવાની, વાળા પાસે પુછડી પટપટાવનારા માણસે જ્યારે
જ્ઞાન ભણવાની,તત્વચિંતવન કરવાની ચિંતાઓ બીજાની તરફ તેની ગરીબાઈને કારણે ઘણાની
ભાગ્યે જ કઈ કરતા હશે, આવી ચિંતા કઈ નજરથી જુએ છે, ત્યારે પીપળ પાન ખરંતા,
કરતા હશે? આવી ચિંતાઓ કરે તે આત્માને હસતી કુંપળી, મુજ વતી તુજ વીતશે,
વિકાસે થાય, પણ સંસારની ચિંતાઓ-જે ધીરી બાપડી”- આ વચનમાં કહેવાયેલા
તમારા હાથની વાત ન હોય તેવી ચિંતાઓ મર્મોને જાણે તેઓ ભૂલી જાય છે. વીતરાગ
કરીને તમે મનને બગાડવા સાથે તનને પણ સર્વજ્ઞ- પરમાત્મા વિના જગતમાં કે બીજે
ખરાબ કરે છે. ચિંતાઓના કારણે ઘણા ક્ષય - કાંઈપણ ત્રુટિ વિનાને કે સર્વગુણસંપન્ન છે,
વગેરે જીવલેણ રોગોમાં પટકાઈ પડતા આપણે કે જેથી બસ “હુજ એ “અહં ભાવ
જોઈએ છીએ. માણસે આ રેગથી મુક્ત રહેવા પિષ એક ઘડી પણ પાલવે? આમ તે રાવણમાં બીજા અનેક ગુણે હતા, પણ એક
માટે-અવધુ સદા મગનમેં રહેના-જગતજીવ
હે કર્માધીના અચરજ ક ય લેના–એજ આહવાસનાના પાપે તેણે સીતાજીનું અપહરણ જીવનના મદ્રાલેખ બનાવી દે જઈએ.. કર્યું, અને “અહં પણાના રેગે, રામ,-લફમણ જેવા વીર નરેને તુચ્છતાથી જોયા “શું કરવાના
છુપી વાસનાઓ. છે એ ભૂચા” બસ, આ રોગમાં તેણે આ ઉપરાંત કામ-કેલેહ-માત્સર્યની પિતાને સર્વનાશ નેતર્યો. માટે જ જ્ઞાની છુપી વાસનાઓ પણ માનવમનના ભયંકર પુરૂષે કહે છે કે મોટાઓ તરફ માનની ગે છે, કેઈનું સારૂં દેખીને તમે મનમાં નજરથી જુઓ; સરખે સરખા તરફ પ્રેમ-સહા- બળ્યા કરે, નજીવા વાળ માટે કે સ્વાર્થ
વિના પણ તમે કેઈનું ખરાબ તાકે, મેહ
