________________
કલ્યાણ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૧૯પરેડ : ર૯ : વગેરેની બીક આપણે ઉભી કરેલી હોય છે, ત્યારે આપણે બાળક હઠ કરે છે. ત્યારે એની વિચાર કરવાની મોટેરાએ ગુસ્સે થવું જોઈએ નહિ. એવી જ રીતે શક્તિ મરી જાય છે, અને બીજુ કોઈ જાતનું ભાન કુદરતી રીતે બાળક શરમાળ હોય, એને બહુ લોકોની હોતું નથી, પરંતુ પિતાનું ધાર્યું કરાવવું એજ એની વચ્ચે બોલવાની, કામ કરવાની, શરમ લાગતી હોય હઠ હોય છે, એમાં આપણે ધાક, ધમકી, મારથી તે દૂર તે તે શરમ દૂર કરવી જોઈએ.
કરવા પ્રયત્ન કરીશું તે એ રોગ વધે છે, અને હઠ ઘણીવાર એની પ્રબળ ઈચ્છા વિરૂદ્ધ એને કામ કરવાની ટેવ પડે છે, અને એ ટેવ જીવન સુધી સાથે કરવાનું કહીએ છીએ, ત્યારે એની એ ઈચ્છા એટલી રહે છે, તે એ રોગ ધાક, બીક, ધમકી કે ભારથી જોરદાર હોય છે, કે એને અટકાવવાની એનામાં દૂર નથી થતો પરંતુ એ રોગનું મૂળ શોધી કાઢી એ શક્તિ હોતી નથી, એટલે એ સામું થાય છે, ત્યારે મૂળ દુર કરવું જોઈએ. એની હઠનું મૂળ ઘણીવાર આપણે એને હઠીલું કહીએ છીએ. દાખલા તરીકે આપણું વર્તનમાં હોય છે. તેથી આપણું વતન ઘરમાં બરફીના થાળ પડયા હોય અને એને બરફી સુધારવાથી અને આપણે એને સમજવાનો પ્રયત્ન ખૂબજ ભાવતી હોય અને બા હકમ છેડે કે એક કરીશું તે બાળક હઠના રોગથી મુક્ત થઈ શકશે. કટકો પણ ખાવાનો નથી, તે બાળક એ ખાવાની હઠનાં મૂળ નીચેના આપેલાં આપણાં વર્તાનમાં પ્રબળ ઈચ્છા રોકી શકતું નથી અને બરફી ખાય છે. હોઈ શકે. ત્યારે આપણું કહ્યું માનતું નથી, એવું આપણે (૧) મેટેરાંઓ બાળકનું વ્યકિતત્વ દાબવા કહીએ છીએ.
પ્રયત્ન કરે, એના ઉપર અત્યાચાર કરે, બાળક તેનો જેવી રીતે તીવ્ર ઈચ્છા હોય છે, એવી જ રીતે સામને કરવા હઠ કરે છે. તીવ્ર અનિચ્છા પણ હોય છે. એટલે ન જ કરવાની (૨) આપણે મોટેરાંઓ સર્વ સત્તા વાપરી -પ્રબળ ઈચ્છાનો સામનો બાળક કરી શકતું નથી. બાળક સાથે વર્તીએ છીએ. પોતે જે કહે તેજ સાંભતો એની ઈચ્છાને માન આપી એ વાત જતી કરવી ળવું, પિતે જેમ કરે તેમજ કરવું વગેરે દરેક કાર્યમાં, જોઈએ. નહિ તે એની સાથે સમજપૂર્વક વર્તવાથી એ આચારમાં અને વિચારમાં એના ઉપર સત્તા ચલાએ દૂર કરી શકાય તેવી હોય તે દૂર કરવી. આપણો વવામાં આવે તે બાળકને આ ગમતું નથી. એના હુકમ એણે માનવો જ જોઈએ. એ ન કેમ માને ? પ્રતિકારમાં બાળક હઠ કરે છે. એમ આપણે ઈચ્છીશું તે બાળક સુધરી શકતું નથી. (૩) આપણી બેલવાની રીતમાં ડગલે ને પગલે
હઠ કરવાથી બાળકની ઈચ્છા શકિત વેડફાઈ જાય તુચ્છકાર, તિરસ્કાર, ધિક્કાર વગેરે હોય છે. બાળક તે છે, એટલે એનામાં માનસિક શક્તિ જરૂર ઓછી થાય સહન નથી કરી શકતું, એટલે એના પ્રતિકારમાં પણ છે, તેથી બાળક આચારમાં, વિચારમાં એક બાળક હઠ કરે છે. દરેક રીતે મોટેરાંને આધીન થઈ જાય છે. આમાં (૪) ઘણીવાર બાળકને ઘરમાં એગ્ય સ્થાન ન બાળકને માનસિક વિકાસ થતું નથી, અને એક મળવાથી તે હઠ કરે છે. પિતાને મા વહાલ-લાડ વ્યક્તિ તરીકે જીવનમાં ખાસ કંઈ જ કાર્ય કરી નથી કરતી. કદાચ કુદરતી રીતે એ કદરૂપ હય, ખોડ શકતું નથી. પરંતુ જે વ્યકિતની ઈચ્છાશકિત જોર- ખાંપણવાળ, મંદ હોય એવા બાળક તરફ આપણે દાર હશે, તે પિતાની ઇચ્છાથી કંઇ નવું કરવા જરૂર લક્ષ આપતા નથી અને બીજા સુંદર, હેશિયાર, પ્રયત્ન કરશે. એવી વ્યક્તિને માનસિક વિકાસ સારી ભાઇ અથવા બહેનને વધારે પડતું મહત્વ આપવાથી રીતે થઈ શકે છે અને વ્યક્તિ તરીકે એના જીવનમાં બાળક એવું કરે છે. કંઈક કર્તવ્ય કરી શકે છે.
(૫) ઘણીવાર વેર વાળવા માટે પણ બાળક જે આપણે બાળકને માનસિક વિકાસ ઈચ્છતા હઠ કરે છે. બાળક નાનું એ મોટેરાંની વિરૂદ્ધ કંઈ હાઈએ તે એની ઇચ્છાશકિતને મારી ના નાખવી, કરી શક્યું નથી પરંતુ વેરની ભાવના એમના પ્રત્યે પરંતુ એને વિકાસ થાય એવા પ્રયત્નો કરવા જોઇએ. ઘણાં વર્તાને દારા ઉભી થાય છે. આ
