________________
વિધવાવિવાહના હિમાયતિઓની દલીલો પાંગળી બનતી જાય છે. ' પ્રાચીન પ્રથાને નાશ પૂ. પંન્યાસ શ્રી પ્રવિણવિજયજી મ. ( ગયા અંકમાં વિધવાવિવાહના હિમાયતિઓના કેટલાક પ્રશ્નોના
જવાબ અપાયા છે; બાકીના પ્રશ્નોના જવાબો અહીંથી શરૂ થાય છે, હવે વિધવાવિવાહની તરફેણ કરનારા અહિંસાના ચરિત્રો તપાસવા હોય તે સ્ત્રી ચરિત્રનાં પુસ્તક વાંચી હેતુને આગળ કરી જણાવે છે કે, “ઘણુ વિધવા જેશે તે તમને માલૂમ પડશે કે, સ્ત્રી અબલા કહે- બાઈએ પુનર્લગ્નના અભાવે ગર્ભપાત આદિનું મહા- વાતી હોવા છતાં સબલાઓને પણ મોટા ખાડામાં પાપ કરે છે, જે ઉપરોક્ત રિવાજ દાખલ કરવામાં ઉતારી શકે છે, ખાનદાનીને નહિ છોડનારી સ્ત્રીરત્નોની આવે તો તેવી હિંસાથી તેમને બચાવી શકાય. સંખ્યા આંગળીના વેઢા ઉપર ગણાય તેટલી જ હોય છે. - ઉપરોક્ત દલીલ અહિંસાને નહિ પણ હિંસાનેજ ઉપરની હકીકત એ સિદ્ધ કરે છે કે, ગણ્યા ગાંઠયા - વધારવામાં મદદ કરનારી છે, જો કે, કઈ કઈ વિધવાઓદ્વારા થતાં ગર્ભપાત કરતાં પુનર્લગ્નની - સ્થળોએ ગર્ભપાતના બનાવો જોવામાં આવતા હશે પ્રથા મોટા મોટા યુવાનોના અને વૃદ્ધોના પ્રાણ તેની ના નથી. પરંતુ નાતરાના રિવાજથી હિંસાના ચૂસવામાં પાછીપાની નહિ કરે; કારણ કે તેઓ એમ - બનાવો કઈ ગુણ વધી જશે તેને પણ સાથે વિચાર સમજે છે કે, હમારે કાંઈ પતિ વિહોણું જીવન તો કરી, બકરી કાઢતા ઉંટ ન ઘુસી જાય તેનો પણ ખ્યાલ ગુજારવાનું છે જ નહિ “કણબીને કુબ એક મુઓ રાખવાની જરૂર છે.
અને બીજો ઉભો” એ કહેવતને ચરિતાર્થ કરનારો દષ્ટાંત તરીકે કોઈ એક કન્યાને ધનાઢયના પુત્ર તમારે રિવાજ તેમની મદદમાં તૈયાર જ છે. - સાથે પરણાવવામાં આવી. હવે કોઈ કર્મવશાત ચઢતી- વળી ઘણી સ્ત્રીઓ પિતાના પતિના કલેશ-કંકાપડતીના પંજામાં ફસાઈ જવાથી કદાચ તે કંગાળ બની સથી, પોતાના પતિના દુરાચાર આદિના કારણે, અગર જાય અને ખાવાના પણ સાંસા પડે એવી સ્થિતિમાં તે સાસુ, સાસરા આદિ તરફથી ગુજારવામાં આવતા તો એમ માનો છો કે, તે સ્ત્રી પુનર્લગ્નના રિવાજ- અસહ્ય સંતાપના કારણે; જેને પતિ મરી ગયો છે નો લાભ ઉઠાવી પોતાના પતિને મારી નાંખવાનું એવી વિધવા બાઈ કરતાં પણ ઘણું દુઃખ અનુભવસાહસ ન ખેડે ? કદાચ આર્થિક સ્થિતિ સારી હોય નારી હોય છે. અને તે દુઃખોમાંથી મુક્ત થવા માટે પરતું ક્ષયઆદિના કારણે શારીરિક સ્થિતિમાં પલ્ટો ગ્યાતેલ છાંટી બળી મરવાના અને કુવા-ખાડી દ્વારા આવા જાય તો પોતાની વિષયવાસનાને પુષ્ટ કરવા આપઘાત (Suicide) કર્યાના દૃષ્ટાંતો પણ સાંભ- પતિને ઝેર આપવા જેટલી નીચી હદે શું નહિ પહોંચે?. ળવામાં આવે છે.
તદુપરાંત કન્યાના માતપિતાએ ધનના લેભને' ઉપરોક્ત પ્રતિકુળ સંજોગોમાં સપડાયેલી સ્ત્રીવશ બની કાળે, કદરૂપો સાવ ભોળા ભટાક અગર એની દયા કરવા માટે પુનર્લગ્નના (Re-marriage) દમીયલ પતિ પસંદ કરી લાકડે માંકડું વળગાડી રિવાજની માફક મોડો વહેલો સમાજમાં ફારગતી દીધું પાછળથી તેવા કડા સંજોગોમાં અકળાતાં, (Divorce) ના પણ રિવાજને ઘુસતાં વિલંબ નહિ અને બીજે સુંદર પતિ પ્રાપ્તથતાં તમારે વિધવા થાય. જે રિવાજના પ્રભાવે પુનર્લગ્નથી થતાં નુકરિવાજ તેના મૂળપતિને જોખમમાં નાંખ્યા વિના નહિ શાન કરતાં પણ અનેકવિધ અનિષ્ટ પરિણામો ખડાં રહે એની શી ખાત્રી ?
થવાનો ભય ઉભો જ છે, ફારગતી એટલે “લે તારી વળી એમ માની લેવાની જરૂર નથી કે, સ્ત્રીઓનું છાલી અને હું મારે ચાલી” એ કહેવત આજે યુરોપ કમળ હદય આવું કરપીણુ કાર્ય નહિ કરે ! બ્રહ્મા આદિ દેશોમાં છાશવારે અને છાશવારે ચરિતાર્થ થઈ પણ પાર ન પામી શકે એવા તેમના સાહસો. અને રહી છે, જે આજના ન્યૂસપેપરના વાંચકો જાણે જ
