________________
બે રાજકુમારે:
શ્રી સોમચંદ શાહ
મંત્રીશ્વરની કુશાગ્ર બુદ્ધિથી બને રાજકુમારને જીવિતદાન મળ્યું છે. મંત્રીશ્વરના કહેવા મુજબ અને રાજકુમારે વન-વગ્રહમાં ચાલી નીકળે છે. અનેક પ્રકારની દુઃખ આપત્તિઓને સહિષ્ણુતાપુર્વક વેઠી માગને કાપે છે. એક દિવસ વડલાના ઝાડ તળેથી બે આમ્રફળો મળી આવે છે તે આમ્રફળ કેવાં મહાપ્રભાવિક છે તેનું રહસ્યભર્યું સ્વરૂપદર્શન આ લેખમાં રજુ થાય છે. [ ૨ ]
બને અને કાચું ફળ આરેગનારને રાજ્ય મેળવવામાં પાલ, ગોપાલ બન્ને રાજકુમારો મંત્રીશ્વરની આપત્તિઓ નડે.” સલાહ મુજબ વન પ્રદેશમાં ચાલી નીકળ્યા. મનમાં ... “પણ રાજય તો મળે ને ?” અનેક સંકલ્પ-વિકલ્પ સાથે માર્ગ કાપે છે. સૂર્ય “હા, રાજ્ય તે મળે પણ આપત્તિઓમાંથી અસ્તાચલ ઉપર જઈ રહ્યો છે. અંધકાર પોતાનું પસાર થવું પડે.” સામ્રાજ્ય સ્થાપવાની શરૂઆત કરે છે ત્યારે બન્ને
“ઠીક ત્યારે, આ બે ફળે કોઈ યોગ્ય આત્માને રાજકુમારોએ એક ઘટાટોપ વડના ઝાડ તળે રાત્રિ આપવાથી આપણને પણ પોપકારનો પ્રસંગ સાંપપસાર કરવાનો નિર્ણય કર્યો. રજની પોતાની સાહે. ડશે. આ નીચે સૂતેલા કેાઈ બે માનવીઓ આપત્તિમાં લીઓ સાથે કોલ કરી રહી હતી. બન્ને રાજપુત્રો સપડાએલા લાગે છે અને કોઈ રાજકુમારો હોય તેમ અ૯પ નિદ્રામાં સૂતા હતા.
લાગે છે, તો તેને જ આપીએ તે કેમ ?” વડલાના ઝાડ પર શક અને શૈકી સ્વભાષામાં
“બરાબર છે. એ રાજપુત્રો છે પણ એ કઈ વાર્તાલાપ કરી રહ્યાં છે; તે વાર્તાના કલબલાટથી મહાદુઃખમાં ઘેરાયેલા છે અને એથી જ આ વડલાની પાલકુમાર જાગી ઉઠે. શકીએ શુકને કહ્યું કે,
" નીચે આવી સુતેલા છે.” * આ નીચે પડેલા બે આમ્રફળી ખાવાવા કરતાં પાલે પૂછયું કે,
બન્ને આમ્રફળા રાજકુમારને આપ્યાં. ગ્રહણ મનુષ્યને શું લાભ થાય ?”
“આ આમ્રફળ અમને શું ફળ આપશે ?” શુકે “ પાકું ફળ ખાનાર ત્વરાથી રાજ્યનો સ્વામી હેતી વરસી, તેમજ હું જ પાત્ર છું. જેથી “એનો મહિમા અદ્વિતીય છે.” સમયસારની પરંપરા હું જ સાધી શકું છું, અને “તમને આ ફળો કયાંથી મળ્યાં ?” મેં આજે તેને અખંડ રીતે સાંધી છે. બીજા કોઈમાં
“તે ફળોનું મહાભ્ય અને અમને કેવી રીતે તે તાકાત નથી, ખુદ ટીકાકાર પંડિત જયચંદ્ર કે મળ્યાં તેનું રહસ્ય ભર્યું વર્ણન હું આપને જણાવું અમૃતચંદ્ર કેદમાં તે શક્તિ નથી. તમારા જેવા છું.” આ પ્રમાણે શુકે કહ્યું. સમક્ષઓના મહાભાગ્યે આજે આ ભૂમિપર તમારો જ લવણસમદ્રમાં સર્વતંક નામનો દિપ છે. તેમાં ઉદ્ધાર કરવા, અરે કુંદકુંદસ્વામીના સમયસારને ઉધાર ઉચાં ગિરિશંગોથી શોભનિક શ્રીરંગ નામે પર્વત છે. તે કરવા મેં અવતાર લીધો છે.' ભલભલા જ્ઞાનીઓને પર્વત ઉપર આમ્રફળથી લચી રહેલું પ્રભાવિક ઝાડ સંયમી મહાપુરૂષોને ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં ઠેઠ નીચે છે. તે દેવતાઓથી સેવિત છે. પૃથ્વી તળ પર વિહગબડાવી પાડનાર માનાભિલાષા તેમજ હિંગારવના રતા માનવીને દૈવીક પ્રભાવથી પ્રાપ્યકારી છે.” ચેપી રોગથી પીડાઈ રહેલા કાનજીસ્વામીને આત્મા “ પણ તમે આ બે ફળાને કેવી રીતે હાથ. કેટ-કેટલા બાલીશ ખ્યાલમાં રાચી રહ્યો છે !” કર્યા” પાલે પૂછયું. હા પ્રત્યે ! એમને કેાઈ બચાવે !
અમે ત્યાં ક્રિડા કરવાને ગયાં હતાં ત્યાં બે મહત્ત્વાકાંક્ષા ! તારા પાપે, આજે સમસ્ત વિદ્યાચારણમુનિ બેઠા હતા. નિરવશાંતિ જાણી લધુસંસારમાં જે અંધાધુંધી ફેલાઈ રહી છે તેનો જ આ મુનિએ વડીલમુનિને પૂછયું કે,” એક કમનશીબ નમૂનો નહિ તો બીજું શું?
આ આમ્રવૃક્ષ કેવા પ્રભાવવાળું છે?”
