________________
૧૯૨ ]
ભાદરે બારી બારણાવાળો એ આવાસ ખંડ જઈ અમને ગભારામાં ગાદીનશાન કરેલા હતા. પણ એ મૂર્તિને આત્મધર્મના આ પ્રચારકની આવી જડ વાતાવર- જોઇને ચિત્તમાં આલ્હાદ થાય તેવું કાંઈ હતું નહિ. ‘ણથી ભરપુર વૈભવી રીત-ભાત પ્રત્યે ખૂબજ અણ- વ્હારે રંગમંડપમાં કાનજીસ્વામીનીજ કેવળ ભક્તિ ગમો પેદા થયો.
દર્શાવનારા તેઓના જુદી જુદી દશાઓના ફોટાઓ અમારી સાથે આવેલા ભાઈએ અમને બાજુના
મઢાવીને ત્યાં પ્રચારના ઈરાદે ટીંગાવેલા હતા.જેમાં સમવસરણ મંદિરમાં લઈ ગયા, આરસના સ્વચ્છ કાનજીસ્વામી ગોચરી હેરવા જાય છે તેનું દશ્ય, મહામૂલ્ય પત્થરોથી તૈયાર કરાવેલું સમવસરણ અમે કાઈ સ્ત્રીઓને સમુદાય એ સ્વામીની હામે ગોંજોયું. સાથે રહેલા ભાઈઓમાંથી એકભાઇ આની વિશેષ લીઓ કરી રહી છે તેનું દૃશ્ય તેમજ કાનજીસ્વામી હમજણ અમને આપતા હતા. આ સમવસરણની
પી. વાસક્ષેપ નાંખી રહ્યા છે તેનું દશ્ય, કાનજીસ્વામી બધી લાઈનદોરી કાનજીસ્વામીએ આપી હતી એ
ડોલીમાં બેસી ગિરનારજીની યાત્રાર્થે જઈ રહ્યા છે મુજબ તે ભાઈએ અમને કહ્યું. સમવસરણ તદ્દન ઢગ
તેનું દશ્ય–આવાં–કેટ-કેટલાંયે ખાસ પદ્ધતિપૂર્વક ધડા વિનાનું અને અશાસ્ત્રીય ઢબનું હતું. વચ્ચે લેવડાવેલાં દશ્યો અને નીચે “કહાન પ્રભુ,” કહાન વચ્ચે રમકડા જેવું કાંઈક ગોઠવેલું હતું. આ બધામાં સ્વામી' શબ્દથી તે તે પ્રસંગોની ઓળખ આપનવીનતા એ હતી કે, એ સમવસરણની મધ્યમાં એક નારા લખાણો; આ બધું અમે બરોબર ધ્યાનપૂર્વક હોટું કદાવર નગ્ન પુતળું ગોઠવ્યું હતું. જેને કંદ, ધરાઈ–ધરાઈને જોઈ લીધું. કાનજીસ્વામીના આ મુંદસ્વામી' તરીકે તે ભાઈએ અમને ઓળખાવ્યું આડંબરની સાથે આત્મધર્મ કે સમયસારનાં નિશ્ચય સમવસરણમાં દ્વાદિ દેવોના કદની આગળ કંદકંદ પ્રધાન પ્રવચનાને મેળ કઈ રીતે બેસાડવો એમ સ્વામીનું કદ બારગણું વ્હોટું હતું. જે તદન અશા- કાઈક અજાણ્યા માનવને કદાચ પ્રશ્ન ઉઠે ! પણ સ્ત્રીય કહેવાય. “કુંદકુંદ સ્વામી, શ્રી સીમંધરસ્વામીના કાનજીસ્વામીના અસંતુષ્ટ હૃદયમાં તુમુલ તોફાન જગાવી સમવસરણમાં જાય છે? એ હકીક્તને દર્શાવનારો આ રહેલી પેલી સંપ્રદાય સ્થાપક બનવાની મહત્ત્વાકાંક્ષાથી ચમત્કારિક આડંબર કાનજીસ્વામીએ કેવળ પોતાના પરિચીત અમારા જેવાને આમાં કાંઈ જ આશ્ચર્ય સંપ્રદાયની મહત્તા સાબીત કરવા માટે ઈરાદા પૂર્વક ન જણાયું. યોજયો છે. એમ કઈ પણ આવનાર સહદય સ્તુ- ત્યારબાદ અમે પાછા વળ્યા, રસ્તામાં અતિમજુ જાણી શકે, તે રીતનો એ દેખાવ હતો. થિગૃહ, ભોજનશાલા, ઇત્યાદિ સ્થાનને અમારી દષ્ટિ.
કારણ કે, સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયમાં અત્યાર તળેથી પસાર કરી લીધાં. સ્વચ્છ અને આરોગ્યપ્રદ સુધી શ્રદ્ધા ધરાવનારા પોતાના અનુયાયીઓને કાંઈ હવાની અનુકૂળતા, ખાવા-પીવાની સગવડ, રહેવાની તવ અને પારાવાળ: આ જે તે વિભ ત છે બધી યથેચ્છ સુવિધા, આ બધાં ભૌતિક પ્રલોભનેથી તો સંપ્રદાયની રીતસર જમાવટ થાય કઈ રીતે? ભર્યો ભર્યો જેણુતા, આ આશ્રમ કાનજીસ્વામીના આથી જ આ બધી વિચિત્ર લીલાઓનું નાટક આજે અનુયાયી લોકોને માટે હંમેશનું તીર્થધામ બની ? તેઓ આચરી રહ્યા છે.
કાનજીસ્વામીને આ સોનગઢી આશ્રમ જૈન સમવસરણ મંડપમાંથી અમે બહાર નીકળ્યા, ધર્મના પ્રત્યેક સંપ્રદાયોને ખૂલ્લે ખૂલ્લા ચેતવણી આપી અને ત્યાંથી બાજુના જિન મંદિરમાં અમને તે ભાઇઓ રહ્યો છે કે, લઈ ગયા. મંદિર નાનકડું પણ દેખાવમાં સુંદર હતું. “જુઓ ! સંપ્રદાય વધરો હય, અનુયાયીઓ પણ ત્યાં આત્માને શુદ્ધ ભાવમાં જોડી શકે તેવું પ્રશ- એકઠા કરી સંપ્રદાય સ્થાપક બનવું હોય, તો બીજી સ્ત આલંબન અમને ન જણાયું.
કાંઈ તપ, ત્યાગ કે વ્રત નિયમોની આડી, અવળી શ્યામ પાષાણુની દિગંબર મૂર્તિ તે મંદિરના માથાકૂટમાં પડવાની હવે જરૂર રહી નથી; કારણ કે
