________________
જીવ તત્ત્વ
૩૧
પ્રશ્ન ૧૨૪–રૂપી કાને કહે છે ?
ઉત્તર–જેમાં વણુ, ગંધ, રસ અને તે રૂપી’ કહેવાય છે. જે ઈન્દ્રિયાથી જાણી દૃશ્યમાન રૂપી’ છે.
પ્રશ્ન ૧૨પ-અરૂપી કોને કહે છે ?
ઉત્તર-જેમાં વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શી ન હોય, જે ઈન્દ્રિયાથી જાણી ન શકાય તે અરૂપી' છે.
સ્પર્શ હાય, શકાય છે તે
પ્રશ્ન ૧૨૬-જીવ રૂપી છે કે અરૂપી ?
ઉત્તર–(૧) નિશ્ચય નયથી તેના શુધ્ધ સત્યસ્વરૂપના વિચાર કરવાથી જીવ ‘અરૂપી’ છે. જ્ઞાન-દશ ન-સુખ-વીર્યાદિ ગુણાના સમૂહ છે.
(૨) વ્યવહાર નયથી, કના સ'યેાગથી બનેલ જીવની અશુદ્ધ અવસ્થાના વિચાર કરતા જીવ ક થી યુક્ત હાવાથી રૂપી છે, શરીરધારી છે.
પ્રશ્ન ૧૨૭–જીવ કાના કર્તા છે ?
ઉત્તર-જીવ વ્યવહારનયથી આઠ દ્રવ્યકમ ના કર્તા છે. અશુદ્ધ નિશ્ચય નયથી અશુદ્ધ ચૈતન્ય રૂપ, રાગ દ્વેષ માહાદિ ભાવક ના કર્તા છે.
''
પ્રશ્ન ૧૨૮-લાકમાં જેટલા જીવ છે, તેટલા જ રહે છે અથવા તેમાં ઘટાડા-વધારા થાય છે ?
ઉત્તર અનાદિકાળથી જેટલા જીવ છે, તેલા જ
