________________
૯. મેાક્ષતત્ત્વ
પ્રશ્ન ૧-જન્મ, જરા, મૃત્યુ અને રેગાદિ દુઃખા આપણે પામીએ છીએ, તેનુ” કારણ શું ?
ઉત્તર-પેાતાના જ કરેલાં પાપ કર્મોના ઉદ્ભયથી જીવ દુઃખ ભાગવે છે.
પ્રશ્ન ૨-બધા દુઃખથી મુક્ત કઈ રીતે થઈ શકાય ? ઉત્તર-જ્યાં સુધી દુ:ખાના મૂળ-કારણ રૂપ કર્યાં છે, ત્યાં સુધી દુ:ખ તા છે જ. પરંતુ કોઈપણ ઉપાયથી ક ખ ધનથી આપણે છુટીએ તા દુઃખથી મુક્ત થઈ શકાય.
પ્રશ્ન ૩-મેાક્ષ કોને કહે છે?
ઉત્તર-ભુજનાં વિયેજ્ઞા મેક્ષઃ ।'' આત્માના સપૂર્ણ પ્રદેશેાથી બધા કર્મોના ક્ષય થઈને અનંત આત્મિક ગુણ પ્રગટ થઈ જવા તેને મેાક્ષ' કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૪-મેાક્ષના કેટલા ભેદ છે?
ઉત્તર-બે ભેદ છે– (૧) દ્રવ્યમાક્ષ અને (૨) ભાવમેાક્ષ (૧) રાગ-દ્વેષ રહિત આત્માના શુદ્ધ ઉપયાગ ભાવમેાક્ષ છે અને (ર) કલિકાથી મુક્ત થવું તે દ્રશ્યમાક્ષ છે. સમકિત ગુણુ પ્રગટ થવા પર મિથ્યાત્વથી ભાવમુક્તિ થાય છે અને અનંતાનુબંધી તથા દનમોહનીય કર્મ દલિકાથી મુક્તિ તે દ્રવ્ય મુકિત છે.
