Book Title: Indian Logic Part 02
Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala
________________
170
INDIAN LOGIC
.
2 शब्दसंसर्गयोग्यार्थप्रतीतिः किल कल्पना । ___अस्याश्च केन दोषेण प्रामाण्यं न विषह्यते ॥ 66 3 असदर्थविषयत्वमेवेदमुक्तं भवति...वस्तुनोऽनुपलम्भात् । 66 4 न चेन्द्रियार्थसन्निकर्षान्वयव्यतिरेकानुविधायिनी कल्पनाबुद्धिः...न जनक __ इति मन्यामहे । 66 5 अर्थोपयोगेऽपि पुनः स्मात शब्दानुयोजनम् । ___ अक्षधीर्यद्यपेक्षेत सोऽर्थो व्यवहितो भवेत् ॥ इति [प्रमाप्पविनिश्चय] 4 66 6 सङ्केतस्मरणोपायं दृष्टसङ्कलनात्मकम् । ।
पूर्वापरपरामर्शशून्यं तच्चाक्षुषं कथम् ? ॥ इति [प्रमाणवार्तिक] । 67 7 सर्व एवामी विकल्पाः परमार्थतोऽर्थं न स्पृशन्त्येव । स हि निर्विकल्पकेनैव सर्वात्मना ___ परिच्छिन्नः । ...अर्थात्मनो निर्विकल्पेनैव मुद्गितत्वात् । 68 . 8 पञ्च चैताः कल्पना भवन्ति-जातिकल्पना, गुणकल्पना, क्रियाकल्पना, नामकल्पना, द्व्यकल्पना चेति । ताश्च क्वचिदभेदेऽपि भेदकल्पनात्, क्वचिच्च भेदेऽप्यभेदकल्पनात्
कल्पना उच्यन्ते ।...भेदिनोर्ग्रहणात् तयोः । 69 9 ननु यद्यभेदे भेदं, भेदे चाभेदमारोपयन्त्यः कल्पनाः प्रवर्तन्ते, तत्कथमासु बाधकप्रत्ययो
न जायते, शुक्तिकारजतबुद्धिवत् ? 70 . 10 यत्र वस्तु वस्त्वन्तरात्मना...अत एव प्रमाणविपर्ययाभ्यामन्य एव विकल्प
इत्याचक्षते । 70 11 तत्र तावन्न शब्दसंसर्गयोग्यार्थग्रहणद्वारकमसदर्थग्राहित्वमेषामप्रामाण्यकारणमभिधातुं
युक्तम्...बाढमवभासते इति वक्ष्यामः । 71 - , 12 बाधकान्तरस्य च नेदमिति प्रत्ययस्य शुक्तिकारजतज्ञानादिवद् भवतैवानभ्य
पगमात् । 71 13 नाप्यनिन्द्रियार्थसन्निकर्षजन्यत्वं सङ्केतग्रहणकालानुभूतशब्दस्मरणापेक्षणादस्य वक्तव्यम्,
सहकार्यपेक्षायामपि तद्व्यापाराविरतेः । 71 14 (1) यः प्रागजनको बुद्धेः ...स्मार्तत्वादप्रमाणं विकल्पः । 71-72
(2) यच्चेदमुच्यते...न हि वाचकस्मरणानन्तरमक्षिणी निमील्य विकल्पयति ____'पटोऽयम्' इति । 72
(3) यत्पुनर्विशेषणविशेष्यग्रहणादि...तदप्रत्यक्षमिति । 74 15 अथास्य निर्विकल्पकेनैव...गृहीतग्रहणेऽपि प्रमाणस्य प्रमाणत्वानतिवृत्तेः । 75 16 यत्त्वभ्यधायि भिन्नेष्वभिन्नम्...विकल्पो नाप्रमाणताम् ॥ 75-77 . 17 विपर्ययात् समुत्तीर्ण इति साधु सहामहे ।।
प्रमाणात्तु बहिर्भूतं विकल्पं न क्षमामहे ॥ 77
Page Navigation
1 ... 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236