Indian Logic Part 02

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 189

178
INDIAN LOGIC
27 शाक्यदृष्ट्याऽपि वर्तमानयोः क्षणयोरितरेतरकार्यकारणता न सम्भवत्येव । 149 28 यत्पुनर्भाष्यकारेण भास्करस्य...शेषवदेवेदं स्यात् । 149 29 अपि च देशान्तरप्रप्तिर्देशान्तरसंयोगः ।...तस्मात् गतिकार्यत्वानपायात् शेषवदेवे
दमनुमानम् । 149-150 30 एवं तावत् पतुब्व्याख्यया...व्याचक्षते । 151 31 अत्र ‘वति'व्याख्याने चोदयन्ति...यथा गोमयेन्धनदहनानुमानमुदाहृतम् । 153 32 परिशेषानुमानस्य तु इत्थं प्रवृत्तिः ...नित्यपरोक्षविषयमेव । 154 33 अपरे पुनः अदृष्टस्वलक्षणविषयं शक्तिक्रियानुमानं सामान्यतोदृष्टमुदाहरन्ति...तस्मात्
क्रियाविषय एव चलतीति प्रत्ययः, न संयोगविभागालम्बनः । 155-157 34 संयोगविभागाग्रहणेऽपि च निरालम्बे विहायसि...तस्मान्न संयोगाद्यालम्बना चलतीति
मतिः, अपि तु क्रियालम्बनैव । 157 References : The Cognition of Time and Space pp 93-97 1 इदमिदानी चिन्त्यते ।...प्रत्यक्षमपि योगिनां त्रिकालविषयमुक्तम्, अस्मदादीनामपि
क्वचिदिति । 160 2 अत्र चोदयन्ति । काले सति त्रैकाल्यग्रहणं चिन्त्यं...तदभावे कस्य वर्तमानादिविभागो
निरूप्यते । 160 3 एतेन सदृशन्यायाद् मन्तव्या दिक् समर्थिता ॥ 169 4 न तावद् गृह्यते कालः प्रत्यक्षेण घटादिवत् ।...अतीतवर्तमानादिभेदव्यवतिः
कुतः ? || 160-161 5 प्रत्यक्षगम्यतामेव केचित् कालस्य मन्वते ।...'
प्रत्यया नावकल्प्यन्ते कार्यमात्रावलम्बनाः ॥161 6 अरूपो नन्वयं कालः कथं गृह्येत चक्षुषा ? |... ...
तद्भावानुविधानेन तस्मात् कालस्तु चाक्षुषः ।।162 . 7 स्वतन्त्र एव तर्हि घटादिवत् कस्मान्न गृह्यते काल इति चेत्...न दण्डादिवत्
स्वतन्त्रस्यापीति । 163 8 अथ वदेत्-विशेषणस्यापि रूपवत एव दण्डादेः चक्षुषा ग्रहणं...रूपवदरूपं वा
द्रव्यमद्व्यं वेति । 163 9 अन्ये मन्यन्ते- 'दण्डी देवदत्तः' 'नीलमुत्पलम्' इतिवत्...क्षिप्रादिप्रतीतिं जन
यिष्यति । 163-164 10 न चासां परिदृश्यमानकारणविनिर्मितत्वमुपपद्यते...निमित्तान्तरं चिन्तनीयम् । 164 11 ननु परिस्पन्दादिक्रियाभेद एवात्र निमित्तम् ।...चिरक्षिप्रादिप्रतीतिदृश्यते । 164