Indian Logic Part 02

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 201

INDIAN LOGIC
30 ननु च पृथिव्यादेरुत्पत्तिकालस्य परोक्षत्वात् कर्ता न दृश्यते ... दृश्यानुपलब्धेर्नास्त्येवेत्यवगच्छामः । 100
31 यत्तूक्तं परिदृश्यमानक्षितिसलिलादिकारणकार्यत्वात्... तत्समर्थनमेव समाधिः । 100 32 अथ जगद्वैचित्र्यं कर्मव्यतिरेकेण न घटते... चेतनस्तेषामधिष्ठाता कल्प्यताम् । 101 33 अपि च येन येन वयं... सव्यभिचाराणामप्येवमनुमानत्वानपायात् । 101 34 यदप्युक्तं येन येन व्यभिचार... कर्त्रभावनिश्चयो नास्तीत्युक्तम् । 101
190
35 ननु स्थावरेषु पक्षीकृतेष्वपि ... व्यभिचारोद्भावनमसमीचीनम् । 102 36 ननु निश्चितविपक्षवृत्तिरिव... अनुमानोच्छेदः । 103
37 अथ पक्षीकृतेऽपि धर्मिणि... विशेषो वा वक्तव्यः । 103
38 अन्ये मन्यन्ते किमकृष्टजात... व्यभिचारचोदनमत्यन्तमलौकिकम् । 103-104 39 यदपि विशेषविरुद्धत्वमस्य... छेदनादिक्रियाणामतीन्द्रियकरणकार्यत्वादर्शनादिति । 106
40 अथ क्रियामात्रं करणमात्रेण व्याप्तमवगतमिति... तावन्मात्रमेवानुमापयतु । 107 41 यत् पुनरवादि 'कर्तृसामान्यसिद्धौ वा विशेषावगतिः कुतः '... सर्वज्ञः । 108 -109 42 तदेवं नवभ्य आत्मगुणेभ्यः पञ्च ज्ञानसुखेच्छाप्रयत्नधर्माः सन्तीश्वरे, चत्वारस्तु दुःखद्वेषाधर्मसंस्कारा न सन्ति । 113
43 धर्मस्तु भूतानुग्रहवतो वस्तुस्वाभाव्याद् भवन्न वार्यते । तस्य च फलं परार्थनिष्पत्तिरेव | 112
44 सुखं त्वस्य नित्यमेव... असुखितस्य चैवंविधकार्यारम्भयोग्यताऽभावात् । 112 45 नित्यं तज्ज्ञानं... अजनकानामेवार्थानां सवितृप्रकाशेनेव तेन ग्रहणात् । 111-112 46 ननु ज्ञानानन्दवदिच्छाऽपि नित्या चेदीश्वरस्य... इदमस्य सम्पद्यतामितीच्छा भवति प्रजापतेः । 112
47 प्रयत्नस्तस्त सङ्कल्पविशेषात्मक एव ।... काम इतीच्छा, सङ्कल्प इति प्रयत्नः । 113 48 यत्पुनर्विकल्पितं सशरीर ईश्वरः... तत्राशरीरस्यैव स्रष्टृत्वमस्याभ्युपगच्छामः । 113 49 इच्छामात्रेण च तस्य कर्तृत्वादनेकव्यापारनिर्वर्तनोपात्तदुर्वहक्लेशकालुष्यविकल्पोऽपि प्रत्युक्तः । 113
50 ननु क्रियावेशनिबन्धनं... दृष्टमशरीरस्याप्यात्मनः कर्तृत्वम् । 113 51 कुलालवच्च नैतस्य... तदिच्छामनुवर्त्स्यन्ते तथैव परमाणवः । 114 52 यस्तु प्रयोजनविकल्पः... नियतकालमुदेत्यस्तमेति च । 114 53 क्रीडार्थेऽपि जगत्सर्गे न हीयेत कृतार्थता ।
प्रवर्तमाना दृश्यन्ते न हि क्रीडासु दुःखिताः । 114