Indian Logic Part 02

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 184

REFERENCES
173 ..
3 स्पष्टता तु सर्वसंविदा स्वविषये विद्यते एव । 101 4 सामान्येनाध्यवसाय उत्सृष्टः, स...प्रत्यक्षमिति स्थास्यति । 101 5 यद्येवं प्रत्यक्षलक्षणमिदानीमव्याकरणीयमेव ।...ज्ञास्यते इति । 101
References : The Fivefold Nature of a Probans pp. 59-69 1 पञ्चलक्षणकाल्लिङ्गाद् गृहीतान्नियमस्मृतेः । __परोक्षे लिङ्गिनि ज्ञानमनुमानं प्रचक्षते ॥ 102 2 अत्रापि लिङ्गविषयं ज्ञानं ज्ञानविषयीकृतं वा लिङ्ग प्रतिबन्धस्मरणसहितं प्रमाणम्,
लिङ्गिज्ञानं फलम् । 102 3 तत्र परोक्षोऽर्थो लिङ्ग्यतें गम्यतेऽनेनेति लिङ्गम्। ...सोऽयमेतेषु पञ्चसु लक्षणेष्वविनाभावो
लिङ्गस्य परिसमाप्यते । 102-3 . 4 सोऽयमेतेषु...परिसमाप्यते । 103 5 ननु च त्रिलक्षणके हेतावविनाभावः परिसमाप्यते । न च तथाविधे बाधा सम्भवति
बाधाविनाभावयोर्विरोधात् । 103 6 यस्याबाधितविषयत्वं नास्ति स कालात्ययापदिष्टः, यथा ‘अनुष्णस्तेजोऽवयवी
कृतकत्वाद् घटवत्" इति । 102 7 पक्षधर्म एव तावदयं न भवति । प्रत्यक्षाद्यनिराकृतो हि पक्ष उच्यते । न चायमीदृश . इत्यपक्ष एव । तद्धर्मो हेतुः कथं पक्षधर्मः स्यात् । 103 8 नाप्ययमन्वयी हेतुः, अन्वयग्रहणसमये एव, तद्विप्लवावधारणात् । अन्वयो हि
गृह्यमाणः सर्वाक्षेपेण 'यद् यत् कृतकं. तत् तदनुष्णम्' इत्येवं गृह्यते । ततश्च तद्ग्रहणसमये एवायमुष्णोऽपि कृतक इति हृदयपथमवतरति तनूनपादिति
कथमन्वयग्रहणम् । 103 9 अन्वयपूर्वकत्वाच्च व्यतिरेकग्रहणस्य तन्निराकरणे तदपाकरणमवगन्तव्यम् । 104 10 अपि च सिषाधयिषितधर्मवैपरीत्येन वह्नः प्रत्यक्षतो निश्चयाद् वस्तुवृत्तेन स एव
विपक्ष इति न ततो व्यतिरेकः कृतकत्वस्येति । 104 11 कथं चेदमबाधितत्वं निश्चीयते ?
न ह्यदर्शनमात्रेण बाधाविरहनिश्चयः ।
सर्वात्मना हि नास्तित्वं विद्युः कथमयोगिनः ।। 104 12 यदुक्तम् 'अन्वयग्रहणं सर्वाक्षेपेणेति तद्ग्रहणवेलायामेव...न हि तद्वर्जमित्येवं ..
व्याप्तिग्रहणमिष्यते । 105 13 तदिहापि यत् कृतकं तदनुष्णमिति सामान्यतः परिच्छेदान्न तदानीमनलोन्मेष इति
सिद्धोऽन्वयः । 105