History of Canonical Literature of Jainas

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Shardaben Chimanbhai Educational Research Centre

Page 59

42
A HISTORY OF THE CANONICAL LITERATURE OF THE JAINAS
concerned. This is of course the work of Sejjambhava (sk. Sayyambhava) Suri who was probably born in Vira Samvat 36 and who died in Vira Samvat 98. The probable date of his composition is Vira Samvat 72. The question of the authorship of the two Culiyās viz. Raïvakkā and Vivittacariā may be here taken up. Haribhadra Sūri is silent about the authorship of the 1st Cūliyā while as regards the 2nd, he says that according to the vrddhavāda, some Āryā (a Jaina nun) brought it from Lord Sīmandharasvāmin. Hemacandra Suri, the well-known polygrapher observes in his Parisistaparvan (IX, v. 83100) that Jyesthā, one of the sisters of Sthūlabhadra and a Jaina nun brought from Lord Sīmandharasvāmin, as a present to the Jaina church, four adhyayanas viz. Bhāvanā, Vimukti, Ratikalpa and Vicitraccaryā. Out of them, the first two were allotted by the Jaina church, a place in Ayāra as its two
1. "एवं च वृद्धवादः कयाचिदार्ययाऽसहिष्णुः कुरगडुकप्रायः संयतश्चातुर्मासिकादावुपवासं कारित: स तदाराधनया मृत
एव, ऋषिघातिकाऽहमित्युद्विग्ना सा तीर्थकरं पृच्छामीति गुणावजितदेवतया नीता श्रीसीमन्धरस्वामिसमीपं, पृष्टो भगवान्, अदुष्टचित्ताऽघातिकेत्यभिधाय भगवतेमां चूडां ग्राहितेति ।" In the very 1st verse of Vivittacariā, of which the above lines form an explanation, it is said that this Culiyā is told by an omniscient being. The pertinent line is : "चूलिअं
तु पवक्खामि सुअं केवलिभासियं" 2. "ततोऽयुस्ताः पुनस्तत्र स्वरूपस्थं निरूप्य च । ववन्दिरे स्थूलभद्रं ज्येष्ठा चाखनिजां कथाम् ॥८३।।
श्रीयकः सममस्माभिर्दीक्षामादत्त किन्त्वसौ । क्षुधावान् सर्वदा कर्तुं नैकभक्तमपि क्षमः ॥८४|| मयोक्तः पर्युषणायां प्रत्याख्याह्यद्य पौरुषीम् । स प्रत्याख्यातवानुक्तो मया पूर्णेऽवधौ पुनः ॥८५।। त्वं प्रत्याख्याहि पूर्वार्धं पर्वेदमतिदुर्लभम् । इयान् कालः सुखं चैत्यपरिपाट्याऽपि यास्यति ॥ ८६॥ प्रत्यपादि तथैवासौ समयेऽभिहितः पुनः । तिष्ठेदानीमस्त्वपार्धमित्यकार्षीत् तथैव सः ॥८७|| प्रत्यासन्नाऽधुना रात्रिः सुखं सुप्तस्य यास्यति । तत् प्रत्याख्याह्वभक्तार्थमित्युक्तः सोऽकरोत् तथा ।।८८।। ततो निशीथे सम्प्राप्ते स्मरन् देवगुरूनसौ । क्षुत्पीडया प्रसरन्त्या विपद्य त्रिदिवं ययौ ॥ ८९॥ ऋषिघातो मयाऽकारीत्युत्ताम्यन्ती ततस्त्वहम् । पुरः श्रमणसङ्घस्य प्रायश्चित्ताय ढौकिता ॥९०।। सङ्घोऽप्याखद् व्यधायीदं भवत्या शुभभावया । प्रायश्चित्तं ततो नेह कर्तव्यं किञ्चिदस्ति ते ॥९१।। ततोऽहमित्यवोचं च साक्षादाख्याति चेज्जिनः । ततो हृदयसंवित्तिर्जायते मम नान्यथा ॥९२।। अत्रार्थे सकलः सङ्गः कायोत्सर्गमदादथ । एत्य शासनदेव्योक्तं ब्रूत कार्यं करोमि किम् ॥९३।। सङ्गोऽप्येवमभाषिष्ट जिनपार्श्वमिमां नय । साऽऽख्यनिर्विघ्नगत्यर्थं कायोत्सर्गेण तिष्ठत ||९४॥ सङ्के तत्प्रतिपेदाने मां साऽनैषीज्जिनान्तिके । ततः सीमन्धरः स्वामी भगवान् वन्दितो मया ॥ ९५॥ 'भरता'दागतार्येयं निर्दोषेत्यवदज्जिनः । ततोऽहं छनसन्देहा देव्याऽऽनीता निजाश्रयम् ॥ ९६ ॥ श्रीसङ्घयोपदां प्रैषीन्मन्मुखेन प्रसादभाक् । श्रीमान् सीमन्धरस्वामी चत्वार्यध्ययनानि च ॥९७|| भावना च विमुक्तिश्च रतिकल्पमथापरम् । तथा विचित्रचर्या च तानि चैतानि नामतः ॥१८॥ अप्येकया वाचनया मया तानि धृतानि च । उद्गीतानि च सङ्घाय तत् तथाऽऽख्यानपूर्वकम् ॥९९।।
आचाराङ्गस्य चूले द्वे आद्यमध्ययनद्वयम् । दशवैकालिकस्यान्यदथ सङ्घन योजितम् ॥१००।।