Book Title: Hetubindu Tika
Author(s): Dharmakirti Mahaswami, Archatt Bhatt, Durvek Mishra Pandit, Sukhlal Sanghavi, Jinvijay, B Bhattacharya
Publisher: Oriental Research Institute Vadodra
View full book text ________________
पृ. २०२. पं. १०.] हेतुबिन्दुटीकालोकः।
४०१ स तथा तस्य यदुपलम्भ उपलभ्योपलभमानधर्मः स आत्मा यस्य [२००.१०] तस्मात् । चो [२००.१०] व्यक्तमेतदित्यस्यार्थे । यद्वा उपलम्भशब्देन ज्ञानमात्रस्याभिधानं । तेन तु तत्तुल्ययोग्यतारूपोपलभ्यमानसेन इति समुच्चीयते इत्येवंरूपादनुपलम्भात् । अन्यथा व्याख्याने तूपलब्धिलक्षणप्राप्तस्येत्यसङ्गतं स्यादिति । न तु सामान्येन [२००.१०] अनुपलम्भमात्रादित्यर्थः । किमेवंवादिनोऽपि सम्भवति येनैवमुच्यत 5 इत्याह-यथाहुः पर [२००.११] इति । वस्तुसत्तावबोधार्थ [२००.१३] यत्र वस्तुरूपेण प्रमाणपश्चकं [67a] न जायते तत्रति [२००.१२] योज्यम् । पञ्चावयवा यस्येति पञ्चकम् । “संख्यायातिसदत्ताया कन्" इत्यनेन कन् । प्रमाणं च तत् पञ्चकं चेति पश्चात् कर्मधारयः कार्यः प्रमाणपञ्चकं [२००.१२] न जायत इति च पञ्चानां प्रमाणानां मध्ये यत्रैकमपि न जायत इत्यर्थः । सति वस्तुनि 10 तदनुदय एव कथमित्याह सत्यपी[२००.१५]ति ।
तद्विषयाया उपलब्धे[२००.१९]र्लिङ्गत्वमपि प्रकरणात् । तदभावेन . सह सम्बन्धाभावस्य तुल्यत्वादि[२००.२५]ति योज्यम् । 'भावरूपाया उपलब्धिरूपभावरूपायाः ।
कस्मात् सकाशात् प्रमाणान्तरं प्रत्यक्षादिकं नास्तीत्याह-अन्यभावविषयोप- 15 लब्धेरि[२०१.२७]ति । किमिति [२०२.६] सामान्यतः पृच्छति । पुनरि- . [२०२.६]ति विशेषतः सोऽन्यभावो [२०२.६] योसौ केवलप्रदेशलक्षणोऽन्यभावः .. " प्रत्यक्षलक्षणेने[२०२.७]न्द्रियजप्रत्यक्षलक्षणेन। एतच्च प्रायेण लोको यस्मात्. केवलमिदं मूतलं वेद्यते तस्माद् घटोऽत्र. नास्तीति प्रत्ययमुखेन .प्रतिपद्यत इत्यभिप्रायेणोक्तं द्रष्टव्यम् । अनुपलम्भेन सिद्ध २०२.८] इति च तस्यापि प्रत्यक्षस्य तदनुपलम्भ- 20 रूपत्वात् वास्तवानुवादो बोद्धव्यो न तु तस्यानुपलम्भरूपताप्रतिपादनमिदानी प्रकृतं नाप्युपयुक्तमिति । अभावव्यवहारं साधयेत् [२०२.८] नाभावमित्यर्थात् , तस्य केवल प्रदेशोपलब्धिकाल एव सिद्धत्वादिति भावः । ननु अनुपलब्ध्या अभावव्यवहारः साधनीयों' न चासौ प्रदेशस्तथेत्याह कर्मस्थक्रियापेक्षये[२०२.८)ति । उपलब्धेः कर्मस्थत्वापेक्षया तत्पर्युदासेनान्यभावस्य तथात्वमित्यर्थः । प्रत्यक्षेणाभावव्यवहारं 25 प्रवर्तयितुमनीशानोऽस्य मते मूढो वाच्यस्तस्य प्रतिपत्तौ[२०२.१०] प्रतिपत्तिशब्देन चाभावव्यवहारैकदेशो ज्ञानलक्षणो अनुष्ठानलक्षणो वा वक्तव्यः । तस्यां साध्यायां व्यवहारश्च तदितरो द्रष्टव्यः । मूढं प्रतिपत्तारं प्रति तं साधयति नामूढमिति च समुदायार्थः । अमूढस्य . ..१. अन्यभावरूपायाः S
२. पेक्षायाम् S
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Loading... Page Navigation 1 ... 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 