Book Title: Hetubindu Tika
Author(s): Dharmakirti Mahaswami, Archatt Bhatt, Durvek Mishra Pandit, Sukhlal Sanghavi, Jinvijay, B Bhattacharya
Publisher: Oriental Research Institute Vadodra
View full book text ________________
पृ. २२७. पं. १७.] हेतुबिन्दुटीकालोकः। एतदर्थ सूत्रकारेण प्रमाणसमुच्चये-मया च विनिश्चयादौ निश्चितग्रहणं कृतमित्यभिप्रेत्याचार्यवार्तिककारेणावाभ्यामित्यस्मिन्नर्थेऽस्माभिरित्यभिधायीति । द्वयोरर्थयोर्बहुवचनं केन बचनेनेति “अस्मदोर्द्वयोश्च " इत्यनेनेति ब्रूम इति ।
अतोऽपि न्यायात् इति पाठोः अतएव न्यायात् [२२५.१२] इति तु , प्रमादपाठः । प्रतिपन्नत्वात् [२२५.११] ज्ञानस्येति प्रकरणात् । त्रैरूप्यात् ज्ञानं 5 (२२५.१०] रूपान्तरं न भवती'त्यनुवर्तते ।
सपक्षे भाव उच्यत [२२६. ] इत्यनेन च साध्ये सत्येव भावो लक्षितस्तथा . अभावोऽसपक्ष [२२६.१] इत्यनेन असति साध्ये अभाव एव विवक्षितः । व्यावृत्तिकृतं भेदमुपादाय [२२६.९] इति तत्राभावव्यावृत्त्या भावो व्यवस्थाप्यते । तत्र भावव्यावृत्त्याऽभाव इति । परमार्थतो भेदो नास्ति [२२६.१०] इति ब्रुवतो थं 10 भावः तस्मिन् सत्येव भावो भवितृत्वं तदभावे चाभाव एवाभवितृत्वं एवमेव हेतोः स्वगत एवायं धर्मोऽत एव यत्रान्वयस्तत्र व्यतिरेक इति स्वभावहेतुसाध्यमेतदवतिष्ठते । न तत्त्वा(त्वर्था)पीत्तगम्यमिति । ननु च यद्यनयोः परस्परान्तर्भावो न भवेत् तर्हि कथमेकं वाक्यमुभयं गमयेत् । तथा चैतत् पूर्वोक्तं [70a] किं......हति।
भिन्नलक्षणमेव [२२६.१५] व्यावृत्तितो भिन्नस्वभावमेव सन्तं ततश्च भिन्नत्वात् 15 अनयोलिङ्गरूपत्वाच्च पृथगवयवान्तरत्वं युक्तमिति भावः । यद्येकः स्वभा......... ...............यदुक्तपूर्व तदवस्थमेवेत्याह परस्पर [२२६.१६] इत्यादि । एकवाक्यात् [२२६.१६] एकवाक्यार्थरूपत्वात् एकवाक्यप्रकाश्यरू......सपक्षविपक्षयोर्भावाभावयोरपरस्पराक्षेपादिति सिद्धान्तवादिनाऽभिहितं किमनेन तदप्रतिविधायकेन न त्वि[२२६.१७]त्यादिनोक्तेन इत्याशङक्य पूर्वपक्षवादिमत एव...... 20 .........दर्शयितुमाह-अयमभिप्राय [२२६.१७] इति । तदभावोऽभावो गम्यते अन्यथा तदर्थेवास्या वाक्यस्य न स्यादित्या'............त इति वर्तते । प्रतिबन्धश्च [२२६.२२] प्रतिबद्धत्वञ्च हेत्तेरित्यर्थात् । तादात्म्यतदुत्पत्तिभ्यां २२६.२२१ तादात्म्येन तदुत्पत्त्या या । तद्भावे भावरूप एवे[२२६.२३ति विचारत एसक्वतिष्ठते । यत इत्यभिपायेणोक्तं एकवाक्येनेति पीनो देवदत्त इत्यादिनी 25 तत एवैकवाक्या'न्तरभावादि[२२७.१७ति ।
१. वाक्यार्थान्तर
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Loading... Page Navigation 1 ... 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 