Hetubindu Tika

Author(s): Dharmakirti Mahaswami, Archatt Bhatt, Durvek Mishra Pandit, Sukhlal Sanghavi, Jinvijay, B Bhattacharya
Publisher: Oriental Research Institute Vadodra

Page 515

आचार्यधर्मक्रीनिश
, आवभावाच्चाभावसिद्रौः असमुदायश्चः साध्यः स्यातः । तथा च तदन्यभावासः घटाभावः - [T. 3691a] इति घटस्य सर्वत्रः सर्वदा चाभावः प्रसज्येत । घटाभावेन विशिष्टः प्रदेशादिधर्मी साध्यते न तु केवला । तमो नासमुदायस्य, साध्यताः । न च लिशालिनिनोरसम्बन्धदोषः प्रसज्यते, अन्यभावस्य, प्रदेशाविना, सम्बधान इत्ययुक्त मन्यते चेत् । न । प्रदेशादेशेष: अत्यन्यवक्षात् । यनैव हि प्रदेशादौ यत्नास्ति इतिः स 5 एव तेनासंसृष्टोऽत्यभावः । तदर्शनादेवास्य ' घटो नास्ति' इति विकल्पो भवति । इति । कथं तस्यैव लिङ्गलिङ्गिभावः । .
न चात्र सामान्यविशेषभावकल्पना संभवति येन सामान्य हेतुर्भवेत्-, तद्विशेषप्रतिपत्तरेव तदभावस्य प्रतीतेः । तस्यान्यत्रान्वयस्याभावात् , प्रतिज्ञार्थंकदेशत्वाच्च न हेतुता.।। न च यत्र प्रदेशमात्रं तत्र घटाभावः । तादृशे केवले प्रदेशे सर्वत्राभाव इति चेत् । ननु 10. तस्यैव कैवल्यं घटविरहः । स च तत्प्रतिपत्तौ. एक सिद्धः इति कस्य तल्लिङ्गम् ? अन्कयस्यानुगमनमपि निरर्थक्रम् । तस्मादन्यभावो न साधनमभावस्य। ..अस्ति विरोधः सम्बन्ध इतिः चेत् [T. 369b] । ...
केन कस्य विरोधोन्यभावेन प्रतियोगिनः' किं नु नै प्रतियोगी प्रमातुमिष्टो येन लिमलिङ्गिनोविरोधः सम्बन्धः स्यात् । 13 अभावस्तु प्रतियोगिनो घटस्य भावेनाविरुद्धः, सहावस्थानात् । तत् लिङ्गलिङ्गिनोः कथं विरोधः । तस्मात् सम्बन्धाभावः । अत्रापि न सामान्यसाध्यत्वम् ।
तस्य कैवल्यमेवापरस्य वैकल्यमिति तदन्यमाव एव तदभावः । ततश्च तत्पति. प्रतिरेव च तदप्रतिपत्तिः । अन्यथा तस्य अव्यवच्छेदें तत्सरिच्छेद एव न स्यात् । तसद्रूपयोरविवेकात् । य एष व्यवहारः कस्यचित् क्वचिद्देशे दर्शनात् प्राप्ति- 20 परिहारार्थः स न स्यात् । न हि अयं अनलं पश्यनपि अनलमेव पश्यति इति कथं सहिला तक न प्रवर्तेता: अनुपलाभेनः सलिल्लभावः प्रतिमद्यतो केन् । कोSAमनुमालम्भो नामः । यदि सलिमेपल भाभावः तदक्ष काममा [[..sia] कस्यचित् प्रतिपक्तिः, प्रसिधतिहेतुर्नाः तस्माफिः कथं प्रतिपत्तिा १ तस्य ततो वाऽन्यस्यः कस्यविपिः अप्रतिपतौ अफि यद्यभाका प्रतीयो तबा: स्वापाद्यवस्थास्वयि किका प्रतीयत ? इत्येतच विवारित: 257 प्रमाणविनिश्चये।
wwar
१. अष्टशती (अष्ठसहस्री) पृ. ११४ २. पृ० १९६५०८. . ३. पृ० १७६ ५० १६ ।।