Book Title: Harit Kyadi Nighant
Author(s): Rangilal Pandit, Jagannath Shastri
Publisher: Hariprasad Bhagirath Gaudvanshiya

View full book text
Previous | Next

Page 314
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir वारिवर्गः । २९७ षोंकों जाने || ३६ || अनन्तर औद्भिदका लक्षण और गुण भूमिकों ढालवां खahast धारसें जो जल गिरता है उस जलकों औद्भिद ऐसा महिर्षियोंने कहा है ॥ ३७ ॥ औद्भिदजल पित्तहरता अविदाहि अतिशीतल होता है और प्रीणन मधुर बलhहित थोडा वातकों करनेवाला हलका होता है ॥ ३८ ॥ अथ नैर्झरसारसताडागलक्षणं गुणाश्व. शैलसानुवन्वारि प्रवाहो निर्झरो झरः । स तु प्रणश्चापि तत्रत्यं नैर्झरं जलम् ॥ ३९॥ नैर्झरं रुचिकन्नीरं कफघ्नं दीपनं लघु । मधुरं कटुपाकं च वातलं स्यादपित्तलम् ॥ ४०॥ नयाः शैलादिरुद्धाया यत्र संस्रुत्य तिष्ठति । तत्सरो जलसंछन्नं तदम्भः सारसं स्मृतम् ॥ ४१ ॥ सारसं सलिलं बल्यं तृष्णानं मधुरं लघु । रोचनं तुवरं रूक्षं बद्धमूत्रमलं स्मृतम् ॥ ४२ ॥ प्रशस्त भूमिभागस्थो बहुसंवत्सरोषितः । जलाशयस्तडागः स्यात्ताडागं तज्जलं स्मृतम् ॥ ४३ ॥ ताडागमुदकं स्वादु कषायं कटुपाकि च । वातलं बद्धविण्मूलमसृक् पित्तकफापहम् ॥ ४४ ॥ टीका - पहाडी तराईसें झिरनेवाला जलप्रवाह जो आता है उसकों निर्झर और प्रस्रवणभी कहते हैं उसका पानी नैर्झर है || ३९ ॥ झरनेका पानी रुचिकों करनेवाला कफहरता दीपन हलका मधुर पाकमें कटु वात तथा पित्तकों करनेवालाहै ॥ ४० ॥ अब सारसका लक्षण पहाड आदिसें रुकी हुई नदीका जल जहांपर बहकर ठहरता है वोह आच्छादित सरोजल है उस्का पानी सारस कहाहै ॥ ४१ ॥ सारसजल बलकेहित तृषाकों हरता मधुर हलका रोचन कसेला रूखा मलमूत्रकों रोकनेवाला कहाहै ॥ ४२ ॥ प्रशस्त भूमिभागका बहुत वरसका पुराना जलाशय तालाव होता है उसका पानी ताडाग कहा है ॥ ४३ ॥ तालावका पानी मधुर कसेला पाकमें कटु वातल मलमूत्रकों बांधनेवाला और रक्त पित्त कफ इनकों हरताहै ॥ ४४ ॥ ३८ For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370