Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 4

કોઈકને જિંદગી પૂરી થઈ તોયે ભાન ન આવ્યું; કેઇકને પણું ગઈ ત્યારે ખ્યાલ આવ્યો તો કોઈકને અંગારા હાથમાં લેતાં ખ્યાલ આવ્યો કે એ આદર્શ ખોટ છે, જિંદગીને દઝાડનાર છે. તેણે મને મંથનો પર્યા, વિચાર ફેલાવ્યા અને સચેત કર્યા લેકોને....!
એક જ માર્ગ....!
સાચું સુખ આધ્યાત્મિકતામાં છે, સંયમમાં છે, ન્યાયમાં છે, નીતિમાં છે, ધર્મમાં છે ! એને જ જીવનમાં પહેલું સ્થાન અપાવું જોઈએ...! એના પ્રચારક અને પ્રેરક ખરા સંતને પહેલું સ્થાન મળવું જોઈએ. બીજું સ્થાન છે ધર્મના માર્ગે પ્રેરાઈને ચાલતી લોકકલ્યાણકારી પ્રવૃત્તિઓનું અને તેની પ્રેરણાએ એ માર્ગે વધનારા લોકસેવકોનું અને ત્રીજું સ્થાન છે લોકોનું અને તેમની ન્યાયનીતિના માર્ગોની પ્રવૃત્તિઓનું... અને છેવટે આવે છે સત્તા-શાસન-રાજનીતિ તેમ જ એના સૂત્રધારેનું... આ ક્રમ પ્રવૃત્તિઓ અને વ્યકિતઓને કે વ્યકિતઆના સંગઠનોને હવે જોઈએ. આ એક વિચારધારા ચિંતન-મંથનમાંથી પરિણમી છે અને તેને નામ આપવામાં આવ્યું છે.....
અનુબંધ વિચારધારા.
અને, એના વિચારક પૂ. સંતબાલજીએ કેવળ એને વિચારધારા રૂપે રહેવા દીધી નથી પણ એને સક્રિય પ્રયોગરૂપે ભાલનળકાંઠાના પ્રદેશમાં આચરી છે અને તેનાં સુંદર પરિણામો ત્યાંની જનતાને એ પ્રયોગમાંથી મળ્યા છે. એટલે તેને દેશ અને દુનિયાના ધોરણે વ્યાપક બનાવવાની જરૂર વધારે ને વધારે આજના યુગે આવીને ઊભી છે. ભૌતિક સુખોની પરંપરા પાછળ દીવાના બનીને જગતના માનવને ફરતો જોઈને તેને ત્યાંથી પાછો વાળવાની અનિવાર્ય અગત્ય ઊભી થઈ છે.
અનુબંધની શાબ્દિક કલ્પના તે કંઈક અંશે કરી ચૂક્યો હતો પણ વધારે સ્પષ્ટ કરવા જ્યારે પૂ. સંતબાલજીને મેં કહ્યું ત્યારે એનું રહસ્ય મને બહુ જ નાની વાતમાં સમજાવી દીધું કેઃ “જુઓ ! આ