________________ कथाबाह्य संदर्भ (9) मरणविभक्ति नामक प्रकीर्णकात 479 व्या गाथेत हीच घटना पुढीलप्रमाणे नोंदविली आहे - गोब्बर पाओवगओ सुबुद्धिणा णिग्घिणेण चाणक्को / दड्डो न य संचलिओ, सा ह धिई चिंतणिज्जा उ / / अनेक तपशील एकत्रितपणे दिलेल्या या गाथेत, चाणक्याच्या विलक्षण धैर्याची प्रशंसा केली आहे. त्यातील इतर गोष्टी पुढीलप्रमाणे सांगता येतील आधीच्या प्रकीर्णकांपेक्षा थोडी विशेष माहिती यातून मिळते. सुबुद्धि हा अत्यंत निघृण होता. त्याने जिवंतपणीच चाणक्याला जाळले. कदाचित नाव ‘सुबन्धु' असे दिसते. ही घटना गोब्बर नावाच्या छोट्या गोकुलग्रामात घडली. भगवान महावीरांच्या वर्षावासांमध्ये त्यांनी ज्या ज्या ठिकाणी निवास केला, त्यामध्ये गोब्बरग्रामाचा उल्लेख आवर्जून केलेला दिसतो. म्हणजे या प्रकीर्णकाच्या मते सुद्धा, चाणक्याचा अंत मगधप्रदेशातच झाला. गोब्बरग्राम या नावाने चाणक्याच्या संस्तारकाच्या आसपास गोमयापासून बनलेल्या गोवऱ्या असाव्यात, असे सूचित होते. क्रूरबुद्धीच्या सुबुद्धीने पेटवून दिल्यानंतर गोवऱ्या ज्वालाग्राही असल्याने आग भडकली, तरीही चाणक्य आपल्या निश्चयापासून चलित झाला नाही. प्रत्येक संथाराधारक व्यक्तीने चाणक्याच्या अतुलनीय धैर्याचा विचार करावा, असा एकंदर आशय दिसतो. भगवती आराधना ग्रंथातून ही गाथा प्राय: तशीच्या तशी घेतलेली दिसते.
