________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અર્થાત ભૂમા એ જ બ્રહ્યા છે તે એમાં જરા પણ એક પુરુષે સિદ્ધ કરી” એમ કહેવું એ ભક્તિમાત્ર છે. અસંગતિ નથી. મહાવીર ભૂમાં હતા, મહાન હતા એટલે ભમહાવીરે એવા આધ્યાત્મિક સ્રોતમાંથી ઉપરોક્ત જ તેઓ સુખરૂપ હતા, એટલે જ તેઓ અમૃત હતા. માંગલિક વારસો પ્રાપ્ત કર્યો છે અને પુરુષાર્થથી તેને તેમને કદિ દુઃખને સ્પર્શ નથી થઈ શકતો અને કદિ કવન્ત કે સજીવ બનાવીને વિશેષરૂપે વિકસાવીને દેશ તેમનું મૃત્યુ સંભવિત નથી દુઃખ કે મૃત્યુ તે અલ્પનું અને કાલાનુસાર સમૃદ્ધ રૂપે આપણી સમક્ષ ઉપસ્થિત હોય છે, સંકુચિત દષ્ટિનું હોય છે, પામરનું હોય છે, કર્યો છે. આપણે નથી જાણતા કે તેમની પછી થનાર વાસના બહનું હોય છે, જેને સંબંધ કેવળ સ્થૂળ અને ઉત્તરકાલીન કેટલા સંતે તે માંગલિક વારસામાથી સૂક્ષ્મ શરીરની સાથે હોય છે. મહાવીર તો તે બન્ને કેટલું પ્રાપ્ત કર્યું અને વિકસિત કર્યું પરંતુ એટલું શરીરથી પર હોવાથી ભૂમા” છે, અલ્પ નહિ. તે કહી શકાય કે જેવી રીતે તે બિન્દુમાં ભૂતકાલીન
ઈતિહાસકાર જે રીતે વિચાર કરે છે. તે રીતે મહાન સમુદ્ર સમાવિષ્ટ છે, એવી જ રીતે ભવિષ્યનો વિચાર કરતા આ પ્રશ્ન થશે રવાભાવિક છે કે મહાવીર અનન્ત સમુદ્ર પણ તે જ બિન્દુમાં સમાવિષ્ટ છે. એથી જે મંગલ વારસે બીજાઓને આપ્યો છે. તે તેઓને જ ભવિષ્યની ધારા તે બિન્દુની દ્વારા જરૂર આગળ કયાંથી અને કેવી રીતે પ્રાપ્ત થયો છે ? શાસ્ત્ર અને વપરાશ વ્યવહારમાં કહેવાય છે કે બિન્દુમાં સિધુ સમાઈ જાય ઉપનિષદમાં ‘તવમસિ' કહેવામાં આવેલ છે. છે. આમ તે આ વચન વિપરીત દેખાય છે, પરંતુ તેનો અર્થ બીજી રીતે આ છે કે તું અર્થાત્ જીવદશા એ વાત સાચી છે. મહાવીરનું પૂલ જીવનને પરિમિત પ્રાપ્ત સ્વયં તે શુદ્ધ પરમાત્મ સ્વરૂપ છે. તે પણ શક્તિ કાળના ભૂતકાળના મહાન સમુદ્રનું એક બિંદુ માત્ર છે. અને યોગ્યતાની દૃષ્ટિએ બિન્દુમાં સિધુના સમાવેશનું તે તીવ્ર ગતિથી આવે છે અને ચાલ્યું જાય છે. પરંતુ એક દષ્ટાન્ત છે. તેમાં સંચિત થનાર સંસ્કાર નવા નવા વર્તમાનના બિન્દ્રમાં સમાવિષ્ટ થઈ જાય છે. ભ. મહાવીરે પિતાના ઉપર કહેલ ચતુર્થ માંગલિક વારસાને ધ્યાનમાં
જીવનમાં જે આધ્યાત્મિક વાર પ્રાપ્ત કર્યો અને સિદ્ધ રાખીને જ બૌદ્ધ મંગલસૂત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કર્યો, તે તેમના પુસ્વાર્થનું પરિણામ છે એ સાચું છે, “તે મંત્રમુત્તમં” આ એક ઉત્તમ મંગલ છે, આને પરંતુ તેની પાછળ અજ્ઞાત ભૂતકાલીન એવા વારસાની આદિ મધ્ય અને અન્તિમ મંગલ કહેવામાં આવ્યું છે સતત પરંપરા વિદ્યમાન છે. કોઈ એને કષભદેવ કે જૈન સૂત્રના “વત્તર મંજરું પાઠમાં જે ચોથું નેમિનાથ કે પાર્શ્વનાથ વગેરે તરફથી પ્રાપ્ત થયાનું માંગલ (ધર્મ) કહેવામાં આવ્યું છે તે આ છે. બતાવી શકે છે, પરંતુ હું તેને અર્ધસત્યના રૂપમાં ગાંધીજીએ આ વારસામાંથી કેટલું પ્રાપ્ત કર્યું સ્વીકાર કરું છું. ભગવાન મહાવીરની પહેલા માનવ
અને તેને કેવી રીતે વિકસિત કર્યું, તે આપણે જાણીએ જાતિએ એવા જે મહાપુરુષોને ઉત્પન્ન કર્યા હતા, તેઓ
વ્યા છીએ. આજની પવિત્ર ક્ષણમાં એવી કોઈ માંગલિક
આ ભલે ગમે તે નામથી પ્રસિદ્ધ થયા હોય અથવા અજ્ઞાન ભાવના ભાવીએ કે આપણે પણ એ માંગલિક વારસાને રહ્યા હોય, તે બધા આધ્યાત્મિક પુરુષની સાધનાની
પાત્ર બનીએ. સંપત્તિ માનવજાતિમાં આ પ્રકારે ઉત્તરોત્તર સંક્રાન્તા થતી જાતી હતી કે તેને માટે “આ બધી સંપત્તિ કોઈ [‘ઝમળ' નવે-ડીસે. ૧૯૭૪માંથી સાભાર ઉધૃત)
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
