________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આવ્યાં છે. તેથી હવે અનુક્રમે મહાભારત અને ધમ્મપદમાં કરવામાં આવે તે પણ સામી હિંસા ન કરનાર; સ્વાવર્ણવેલ બ્રાહ્મણનાં લક્ષણ આપ્યાં છે.
ધ્યાય, દમ, સરળતા અને ઇન્દ્રયનિગ્રહ એ બ્રાહ્મણોનું
શાશ્વત ધન છે, આવા ધનને મેળવનાર; જે અક્કડ ન નિરામનામં નિર્તમાનમતુતમ્' હોય, અભિમાની ન હોય, પ્રમાદી ન હોય, જે સમૃદ્ધિ અક્ષi ક્ષીણવામi નં રેવા ગ્રાહ્મણ વિ૬ ll અને ચમત્કારથી વિસ્મિત ન થાય, અને જે સર્વે પ્રત્યે
(મ. ભા. શાન્તિપર્વ, ૨પ-૩૩) મૈત્રીભાવ રાખે છે; વૃદ્ધિ પામતા વણીને વેગને, મનના આશા, આરંભ, નમસ્કાર અને સ્વપ્રશંસાનો ત્યાગ વેગને, ક્રોધના વેગને, તીવ્ર મહવા કક્ષાના વેગને વધુ કરનાર, વિષયોનું સેવન નથી કરતો તેથી બ્રહ્મચર્યના પડતું જાણવાની ઈચ્છાના વેગને, ઉદર અને ઉપસ્થના બળ વડે બધી ઇન્દ્રિોનું તેજ સચવાયેલું હોવાથી વેગને સહન કરે છે-આ વેગનું નિયમન કરે છે; સંબંધીઅક્ષણ અને જેનાં કર્મો ક્ષીણ છે જેને દેવો બ્રાહ્મણ એની વચ્ચે રહેવા છતાં યોગગતિવાળે, અપરિગ્રહી, જાણે છે. લાજ ઢાંકવા પૂરતું જ વસ્ત્ર પહેરનાર, અયાચક, શિષ્ટ છતાં શિષ્ટતાને ડાળ ન દેખાડનાર, કવિ ભોંય ઉપર સૂઈ રહેનાર, શમસંપન્ન; સુખદુઃખરૂપી અથોત કાન્તદશી બ્રહ્મનિષ્ઠ પુરુષ બ્રહ્મવેત્તા થાય છે, જે ઠંધવાળા જગતરૂપી ઉપવનમાં એકલે રમણ કરનાર, માનુષી ધનથી નહીં પણ સાધનથી આઢય છે એવા દુધ બીજાઓ શું કરે છે તેને વિચાર નહિ કરનાર પણ પુરૂષને શરીરધારી બ્રહ્મ જેવો જાણવો. સત્યમાં સ્થિતિ પિતે ધર્મપાલન કરનાર સર્વ પાણીઓને અભય આપનાર, કરનારો બ્રાહ્મણ બ્રહ્મદશી અર્થાત સર્વજ્ઞ થાય છે. સર્વ ભૂતેના આત્મારૂપ અને કોઈનાથી પણ નહિ
(મહાભારતના વિવિધ સંદર્ભે) ડરનાર; જે મનુષ્યના ચારે દ્વાર ઉપસ્થ, ઉદર, હાથ-પગ અને વાણી સુગુપ્ત હોય. (જૈન પરિભાષા પ્રમાણે
હવે ધમપદ’ના બ્રાહ્મણ વિશેના કેટલાક ઉલ્લેખ “ગુપ્તિને અર્થ દોષથી સંરક્ષણ કરનાર એમ થાય છે.
જોઈએ. એટલે આવો મનુષ્ય સુગુપ્ત કહેવાય; જે એકથી યર પાર કરવા પાતisit વિત્તિ ! શૂન્યસ્થાન ભર્યું ભર્યું લાગે અને મનુષ્યથી ભર્યું વીતા વિષ પુરા તમદ્ ગ્રામ મા ૨૮il. સ્થાન શુન્ય લાગે; જે મળ્યું તે પહેરનાર, જે આવી જેને પાર (ઊર્વીભાગી નામની ઓળખાતાં બંધન) મળે તે જમનારજ્યાં જગા મળે ત્યાં સુનાર; માન નથી અપાર (અવરભાગી નામથી ઓળખાતાં બંધન) મળે તે હર્ષ ન કરે, અપમાનથી ક્રોધ ન કરે, સર્વ નથી અથવા પારાપાર નથી એવા નિડર અનાસક્તા ભૂતને અભયદાન આપે; મરણ કે જીવન કશાયને અભિ- પુરૂષને હું બ્રાહ્મણ કહું છું . તૃષ્ણાને કાપનાર, કાળને નંદન ન આપે પણ વામીની આજ્ઞાની જેમ સેવક રાહ હાંકી કાઢનાર, નિર્વાણને જાણકાર, ધ્યાન અને પ્રજ્ઞા જોયા કરે એમ કાળની રાહ જેનાર; અહિંસક, સમ, એ બન્ને ધર્મોને પારગામી, દયાળુ, નિષ્પાપ, સ્થિર, સત્યાચરણી, ધૃતિમાન, સંયમી, સર્વ પ્રાણીઓના શરણ- કૃતકૃત્ય, તૃષ્ણ વિનાને, પરમાર્થને પ્રાપ્ત કરનાર, રૂપ, પ્રજ્ઞાનથી તૃપ્ત, મૃત્યુને વશ ન થનાર પણ મૃત્યુને પાપને બાહ્ય કરનાર, સમચર્યાવાળો, વાસનારૂપી મેલને વશ કરનાર, સર્વ સંગોથી વિમુકા, આકાશની જેમ પ્રવૃજિત કરનાર ત્યાગનાર, અધી, અહિંસક, મન. નિર્લેપ, મમત્વ વિનાને, એકલે ફરનાર અને શાન્ત; વચન, કાયાથી દુકૃત્ય નહિ કરનાર અને એ ત્રણેય જીવન કેવળ ધર્મ માટે, ધર્મ પ્રાણીઓને મદદરૂપ થવા સ્થાનનું સંરક્ષણ કરનાર અકિંચન લેવાની ઈચ્છા માટે, અહોરાત્ર પુણ્ય માટે અને આખું જીવન પવિત્ર વિનાને, કૃશ અને ધ્યાની, મૈત્રીભાવ રાખીને ગાળે, કાર્યો માટે જ હોય; શરીરમાં રહેલા કામ, ક્રોધ અને વધ, બંધ વગેરેને ખમી લેનાર ક્ષમાપી સેનાવાળે,
તરૂપી મહા શત્રનો ત્યાગ કરીને તેમને જીતી લેનાર વ્રતવાન. શીલવાન. તૃણાના અભાવથી નમ્ર દાની. સત્ય બોલનાર, ગુરુને સંતોષ આપનાર, પોતાની હિંસા અંતિમ શરીરવાળે કમળ ઉપરના પાણીની પેઠે અને
૮૨)
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
