________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચિંતન કણિકા
લે કિશોરલાલ ઘ. મશરૂવાલા. આડે માર્ગે જવાની આપણને લાલચ થયા જ તાયે આવે છે; થતું તેના કરતાં ઓછું કામ કરે છે. સત્ય અને ધર્મને માર્ગ લો, કઠણ, થાય છે. આથી એ ઘણીવાર “મને પેલી જ રીત અવહેવારૂ, ગગનવિહારી જે લાગી આવે છે. ફાવે છે એમ કહી નવી રીત ગ્રહણ કરતું નથી. જેમ ઘણીવાર રાજમાર્ગ કરતાં આડીઅવળી પણ જે ધીરજ રાખી નવી ટેવ પડવા દે છે તે પાયદડીઓ ટૂંકી હોય છે, તેમ અસત્ય અને એને અનુભવ થાય છે કે એની કાર્યશક્તિ વધી અધર્મ ટૂંકા રસ્તા લાગે છે.
ગઈ, શ્રમ ઘટ્યો અને બેટી રીત ગમે તેટલી પણ આમ લાગવાનું કારણ આપણામાં કેળ- ફાવી ગઈ હતી છતાં નવી રીત જ શ્રેષ્ઠ છે. વાયેલી બેટી ટેવે જ છે. અણઘડ શિક્ષકને એ જ પ્રમાણે આપણને અસત્ય, અધમ, વિદ્યાથીને મારવાનું જ મન થાય છે. બાળકને પટ, હિંસા વગેરે આચરીને જ આપણાં કામ સુધારવાને એ જ સહેલે ઉપાય તેને લાગે છે. ઉકેલવાની ટેવ પડી હોવાથી સત્યને, ધર્મને, કારણું, એમાં એને સંયમ પાળવો પડતો નથી, સરળતા, અહિંસાને માર્ગ કઠણ અને નિષ્ફળ વિદ્યાર્થીનું માનસ તપાસવાની કે શિક્ષણ-શાસ્ત્રને જનારે લાગે જ, અને અધર્મને સહેલો માર્ગ વિચાર કરવાની કડાકૂટમાં પડવું પડતું નથી. લેવાનું થયા કરે. પણ આપણું કાર્ય સિદ્ધ કરવા પણ આપણે જાણીએ છીએ કે જે એ રસ્તા પ્રયત્ન તે કરે જ છે અને રીત પણ સાચી જ છોડી દે છે અને શાસ્ત્રીય રીતે પિતાની કુશળતા રાખવી છે એ નિયમ કરીને સત્યને જ વળગવધારીને શિખવવાને પ્રયત્ન કરે છે, તેને પાછા વાની ટેવ પાડીએ તે છેવટે એ જ મગ સીધે, પહેલા માર્ગે જવું ગમતું જ નથી, અથવા સહેલે અને પહેલા કરતાં રતીભાર વધારે જાય છે તે તેમાં પેતાને ગુણ નથી સમજતો પરિણામદાયક છે, ઓછો નથી એમ અનુભવ પણ ખામી સમજે છે. શાસ્ત્રીય માગ શુદ્ધ છે આવશે. આનું પારખું લેવા એકદમ જગતનાં એટલું જ નહીં, પણ ટેવાયા બાદ વધારે સહેલે, મોટાં કાર્યો ભણી જેવું ન જોઈએ પણ આપણા કાર્યસાધક અને શિક્ષક તેમજ વિદ્યાર્થી બનેને નિત્ય જીવનના વ્યવહારમાં એનું પહેલું પારખું રોચક પણ લાગે છે.
લેવું જોઈએ. એમાં આપણે જે ચીવટાઈથી આ જ નિયમ આપણે જીવનના બીજા વ્યવ- ધર્મને માર્ગે રહીએ જ, અને એની ટેવ આપણને હારમાં પણ જોઈ શકીએ છીએ. કોઈ સુતારને પડી જાય ત્યાં સુધીની અગવડો ભોગવી લઈએ બેટી રીતે ઓજાર પકડવાની ટેવ કે પીંજારાને તે એ અનુભવ થવાને જ. પછી આપણી ખાતરી ભૂલભરેલી રીતે પી જવાની ટેવ પડી હોય, રમ- થવાની જ કે મોટાં કામ પણ એજ રીતે થાય તે નારને ખેટી રીતે દડે પકડવાની ટેવ પડી હોય, ત્યાંયેય એજ મા સરળ થાય. આથી એમાં જ પછી તેને કઈ સાચી રીત બતાવવા જાય છે તે શ્રદ્ધા બેસવાની અને એની જ ટેવ કેળવવાની એ સાચી રીત એને વધારે કઠણ લાગે છે. જરૂર છે. શરૂઆતમાં સાચી રીતે કરવા જતાં એને નિષ્ફળ (ગીતા વિષે સામાન્ય વિચારમાંથી સાભાર)
વીર વાણું સોનાની સાંકળ, મેતીની માળા અને હીરાના હાર ભલે ન હોય, સાત અથવા સિત્તેર માળની હવેલી અને તેમાં સુવર્ણને હિંચકે ભલે ન હોય પણ આત્માને પોતાને અને જ્ઞાન, ચારિત્રને અક્ષય ખજાને જ્યાં વિદ્યમાન હોય ત્યાં જ સાચું સુખ છે.
For Private And Personal Use Only
