________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભગવાનને જન્મ થયો, ત્યારે માતપિતાએ લાડીલા સંસારમાં કમલની જેમ નિર્લેપ રહ્યા. બે વર્ષ પછી પુત્રનું નામ “વર્ધમાન ' એ પ્રમાણે રાખ્યું. ભાઈની પાસે પુનઃ ચારિત્ર માટે અનુસા માગી. વડીલ
વર્ધમાનકુમાર જ્યારે સાત વર્ષ પુરા કરી આઠમા બધુએ લઘુ બંધુને અનિચ્છાએ ચારિત્રની અનુજ્ઞા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે માતપિતા નિશાળે ભણવા
આપી. ભગવાને એક વર્ષ પર્યત વરસીદાન આપ્યું. મૂકે છે જ્ઞાનત્રીવેણી વર્ધમાનકુમારને તે કાંઈ ભણવાનું ત્યાર પછી ભગવાને દીક્ષા લીધી. હતું જ નહિ. જગતમાં તેમને કઈ વિદ્યાગુરુની જરૂર વર્ધમાનકુમારનો દીક્ષા મહોત્સવ ઉજવવા ચેસઠ હતી નહિ. તેઓ સ્વયં બુદ્ધિશાળી હતા. પરંતુ આ ઈન્દ્રો તથા બીજા ઘણા દેવ આવ્યા. ભગવાને પંચ તે એક આચારમાત્ર હતું. વર્ધમાનકુમાર જ્યારે મુષ્ટિ લેચ કરી પાંચ મહાવ્રતનો સ્વીકાર કર્યો તે નિશાળે ભણવા જાય છે ત્યારે ઈન્દ્ર મહારાજ વૃદ્ધ સમયે ભગવાનને શું મન:પર્યવજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. બ્રાહ્મણનું રૂપ ધારણ કરી પાઠશાલામાં આવે છે ત્યાં ઈન્દ્ર મહારાજે અવધિજ્ઞાન દ્વારા ભગવાનને ઘણા કેટલાક શાસ્ત્રના પ્રશ્નો ઉપાધ્યાયને વૃદ્ધ બ્રાહ્મણે પુગ્યો. ઉપસર્ગો થવાના છે તે જાણી ઈન્દ્ર મહારાજે કહ્યું કે પરંતુ તેને પ્રત્યુત્તર ઉપાધ્યાય આપી શક્યા નહિ, ભગવાન ! આપને ઘણા ઉપસર્ગો થવાના છે, તે ત્યારે તે બ્રાહ્મણે તે જ પ્રશ્નો ભગવંતને પુગ્યો. તેના આપની સેવા, શુભ્રતા માટે આપની સાનિધ્યતામાં તુર્ત ઉત્તર ભગવંતે આપ્યા. લેકે આશ્ચર્ય ચકિત રહેવાની મારી ભાવના છે, તો તે વિનંતી આપ સ્વીકારે. થઈ ગયા. તે સમયે જેનેન્દ્ર વ્યાકરણ પ્રગટ થયું. ભગવાને કહ્યું કે હે ઈન્દા ! તીર્થ કરો કયારે પણ
અનુક્રમે વર્ધમાનકુમાર યૌવન પ્રાપ્ત કરે છતે કોઈની સહાયથી કર્મોને ખપાવતા નથી. આત્મવીર્યના પંચેન્દ્રિયના વિયોથી વિરકત મનવાળા હોવા છતાં આલંબનથી કર્મોની જંજીરને તેડે છે. પારકાના પણ ભોગકર્મ ભોગવ્યા વિના ક્ષય થવાનું નથી. એમ આલંબનથી ઉન્નતિ ઈચ્છવી એ તે એક જાતની વિચારી લેલુપતા અને તીવ્ર જીજ્ઞાસા સીવાય તેમાં નિર્બળતા છે. ચારિત્રને સ્વીકાર કર્યા પછી તુર્ત ઉદાસીન બની, માતપિતાના અતિ આગ્રહથી યશોદા શાશ્વત સુખની ખોજ માટે ભગવાન વિહાર કરે છે. નામની કન્યા સાથે લગ્ન કર્યા. ભગવાનને એક ભગવાનને ત્યારે અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ ઘણાં ઉપસર્ગો પ્રિયદર્શના નામની પુત્રી હતી. ભગવાનના માતપિતા થાય છે. જ્ઞાન દ્વારા પિતાના હજી ઘણાં કર્મો બાકી છે. અઠ્ઠાવીસ વર્ષે સ્વર્ગમાં ગયા ત્યારે ભગવાને પિતાના એમ વિચારી અનાર્ય દેશમાં ગમન કરે છે. તીર્થકરો વડીલબંધુ નંદીવર્ધનની પાસે દીક્ષાની અનુમતિ માગી. જ્યાં સુધી કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતું નથી ત્યાંસુધી મૌનનંદીવર્ધને કહ્યું કે ભાઈ ! માતાપિતાનો વિયોગ તે પણે વિચરે છે. અસહ્ય છે અને તેમાં તું દીક્ષા લેવા માટે જાય તે મૌન એટલે વચનગનું મૌન નહિ, પણ મન, પછી મારું શું થાય? માટે હમણાં હું તને દીક્ષા માટે વચન અને કાયાની અશુભ પ્રવૃત્તિઓને રોકવા રૂપ અનુજ્ઞા ન આપું ભાઈ ભાઈનો પરસ્પરનો સ્નેહ મૌન હતું. આપણે તે મૌન કરીયે તે કેવલ વાણીને અનન્ય હતો. જગતની અંદર જીવવું હોય તે પ્રેમથી
ઉચ્ચાર ન કરીએ, પરંતુ મનમાં અનેક પ્રકારના જીવી જાણવું. પરંતુ પ, કલહ, કજિયાથી ન જીવવું.
થી ન જીવવું અશુભ સંકલ્પ વિકલ્પ કરીએ, તે સાચું મૌન કહેવાય માનવ અને તિર્યંચમાં ખરેખરી વિશિષ્ટતા આ જ છે.
છે. નહિ. મનની અશુભ પ્રવૃત્તિને તિલાંજલી આપવી તે જેનામાં સાચી માનવતા છે, તે પ્રેમથી જીવે છે. જે
મનનું મૌન કહેવાય. કાયાની અંદર પાંચ ઈન્દ્રિયોના પ્રેમથી જીવી નથી જાણતે તે માનવ તે છતે પણ વિષયેથી નિવૃત્ત થવું તે કાયાનું મૌન કહેવાય. જીવનમાં માનવતાને બદલે દાનવતાને પોષક બને છે. કાયાનું મન કરવું હોય તે આંખોના ભવા ચડાવી
વડીલ બંધુ નંદીવર્ધનના કહેવાથી વર્ધમાનકુમાર બીજાની ઉપર કટાક્ષ કરવા નહિ, તેમ બીજી અનેક
વીર વિભુની જીવન ઝરમર]
For Private And Personal Use Only
