Atmanand Prakash Pustak 063 Ank 10 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

પર્યુષણ પર્વના પાવન દેશ
MOHON WenveneneneWO̟Hanamur
અનુષ્યને સુખશાંતિ પ્રદાન કરવી અને અંતમાં સત દુઃખ અને અતિના મૂળ રાગદ્રેષ સ`પૂર્ણરીતે નાથ કરીને કમળ'ધનમાંથી મુક્ત કરવા તે ધર્મના ઉદ્દેશ છે. ભારતના પ્રાચીન વિદ્વાનેએ સ'સારની અશાંતિ ખતે પ્રાણીએ નાં દુઃખનું કારણ શેખ્યું તે તેમને તેનું કારણુ માઢ, ભમત, રાગદ્વેષ અને અજ્ઞાન જ જણાયું. જે વસ્તુઓ પેાતાની નથી તેમને પોતાની માનીને તેમની પ્રાપ્તિમાં ' અને અપ્રાપ્તિ કે વિયેાગમાં દુઃખ માનીતે, ઇષ્ટ-અનિષ્ટ સયંગ અને વિયેાગમાં, મનુષ્ય અશાંતિના અનુભવ કરે છે, આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપને ભૂલીને પૌદ્ગલિક પદાર્થીને સુખ અને દુઃખનું કારણુ માને છે, એ જ તેનું અજ્ઞાન છે. મનુકૂળ પરિસ્થિતિઓને સુખ અને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓને દુઃખ માનવામાં આવે છે, પરંતુ તે બંને પ્રકારની પરિસ્થિતિએ મનુષ્ય પોતે જ ઉત્પન્ન કરે છે અને તેવી માન્યતા પણ કલ્પાને કારણે જ બનેલી હોય છે, ક્રાઇ વિપરીત કલ્પનાને કારણે જ, ખાદ્ય પદાર્થીના સરક્ષણ અને અભિવૃદ્ધિ માટે જ, મનુષ્યેાતે બધા સમય બરબાદ થાય છે. અનુકૂળ પદાર્થો અને વસ્તુ વડે થે।ડા સમય સુધી તે સુખાનુભવ કરે છે. અને મેહ અને મમત્વની જાળ
OneW
લેખક (હિ‘દીમાં) :--શ્રી મગરચનાહટા નથી, તેથી સ્પષ્ટ છે કે તેવી પ્રવૃત્તિમાથી થતિ ભા શકતી નથી. તેથી પ્રશ્ન હવે એ ઉપસ્થિત થાય છે કે ખાખર, શાન્તિના ભાગ કયા છે ?
ખરી રીતે જોઇએ તે પર્યુષણુપને પ્રસિદ્ધ અને અને પ્રચારિત કરવાવાળા મહાપુરુષોના હ્રદયમાં ભવદુ:ખાથી ત્રાસી પ્રાણીએ ઉપર અનંત કરુા હતી. જગતના જીવાતું અત્યંત કાણુ કરવાની ઇચ્છાથી, તેમણે ધર્મારાધનના એક સર્વશ્રેષ્ઠ અવસર આપ્યા અને આચાર્યોએ, પણ્ના દિવસેામાં દિનરાત એક પવિત્ર વાતાવરણુ પ્રસરી રહે અને ધ'ભાવનામાં આત્મા આતપ્રેત થઇ જાય એવાં અને સાધતે યોજ્યાં, મનુષ્ય આળસુ છે. અનાદિકાળની ટેવને કારણે, તે વિષય-કષાયની તરફ અધિક પ્રવૃત્ત થતા રહ્યો છે. તેથી, પાપોમાંથી નિવૃત્ત થવા ઉપર ભાર દેવામાં આવ્યું અને સામાયિક, પૌષધ, પ્રતિક્રમણુ, સ્વાધ્યાય, ભાખ્યાનશ્રવણ, પ્રભુપૂજા, આદિ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિમાં મનુષ્ય ભાખા દિવસ ભાગ્યા રહે તે માટે પર્યુષણના વિસામાં તેવી પ્રવૃત્તિને આવશ્યક માનવામાં આવી. આ પા આરંભ થતાં જ, શ્વેતામ્બર સમાજમાં અષ્ટાક્ષિકા વ્યાખ્યાન વાંચવામાં આવે છે, જેથી પર્વના દિવસેાનાં
ફેલાવીને તે પોતે જ તેમાં ફસાઈ જાય છે. આ સર્વભકત'નું સારી રીતે જ્ઞાન થાય અને તે કબ્યા વાતાના અનુભવ કરીતે, ભારતીય મહાપુરુષોએ ખલ પાળવાની પ્રેરણા મળે. તેની પછી, કલ્પસૂત્રનું વ્યાખ્યાન, પાર્થીનું આકષ ણુ ઓછુ કરવા માટે વૈરાગ્ય અથવા પ્રાતઃકાળ અને મધ્યાહ્ન-તે સમયે કરવામાં આવે છે. નિવૃત્તિને પ્રાધાન્ય આપ્યું છે. સાધકને માટે, એકાન્ત,આમાં ટીકાકારાત્રે ધણી જ જાણવા ચાગ્ય વાતાનુ ધ્યાન, મૌન, સ્વાધ્યાય, સત્સંગ, સયમ અને તપ જ્ઞાન પાતાની ટીકામાં ભરી દીધું છે. મહાપુરુષેાના આવશ્યક માનવામાં આવ્યા છે. અહિંસા, સત્ય, અચૌય, જીવનચરિત્ર સાંભળીને આપણાં જીવનને ધŚમય બનાબ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ, તે જ સયમની સાધનાને વવાની પ્રેરણા મળે છે. ભગવાન મહાવીર અને પાર્શ્વનાથ, માટે જ છે. શાન્તિના માગ અનાસક્તિ અને સમભાવ નેમિનાથ અને ઋષભદેવ તેમજ ગણુધરા અને આચાર્યની જ છે. અનાદિ સમયથી જીવ મહિમુ`ખી જીવનમાં પરપરાની સાથે જ, જૈન મુનિના આચાર વિચારનું પ્રવૃત્તિ કરતા આવ્યા છે છતાં જે શાન્તિ અને સુખ પશુ કલ્પસૂત્રમાં સરસ વર્ષોંન છે. દિગમ્બર સમાજમાં તે પ્રાપ્ત કરવા માગે છે તે હદસુધી તેને પ્રાપ્ત થયું દશ ધર્મીની આરાધનાનુ વિધાન છે. આત્માત્થાન માટે
પર્યુષણ પર્વના પાવન દેશ
૧૯૯