________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રગતિ થયા બાદ ફરી અવનતિ શરૂ થાય છે. મા મતી પડતીના કાળક્રમને ઉત્સર્પિણી-ખવસર્પિણી કહે વામાં આવે છે. એ સમય મર્યાદામાં ૨૪ તીથ કરો સમયે સમયે જન્મ લેછે. આ અવસર્પિણી કાળના છેલ્લા ૨૪માં તીર્થંકર મહાવીર સ્વામી છે એ વધમાન ત્રિશલાન દન–નિગ્રંથ—જ્ઞાતપુત્ર આદિ નામથી પણ પ્રસિદ્ધ છે. એ જિન, બુદ્ધ, સિદ્ધ, કેવળી, વીતરાગ તેમજ અત્ પણ કહેવાય છે. વિશ્વ વિશ્વનિયમ મુજબ જ ચાલ્યા કરે છે એમાં કદી કશી પણ અવ્યવસ્થા થતી જ નથી. એ વ્યવસ્થા ઉપર નજર રાખનાર કાઇ કાબૂ રાખનાર પણુ નથી; એ સ્વયં વિશ્વનિયમાનુસારજ ચાલ્યા કરે છે. આ વિશ્વનિયમને વેદમાં ઋત’કહેવામાં આવ્યા છે. આ વિશ્વ એ ‘ઋત’ના જ નિયમને વશતિ ને ચાલ્યા કરે છે. એમ ઋગ્વેદમાં કહેવામાં આવ્યું છે. મહાત્મા ગાંધીજી કહે છે કે આ વિશ્વ ઇશ્વરી નિયમથી ચાલે છે. એ ઈશ્વરી કાનૂન એ પેાતે જ ઈશ્વર છે, ઇશ્વર અને તેના કાનુન એક ખીજાથી જુદા નથી; તીથંકર જેવા પશુ એ નિયમને વશ હોય છે. ઋતના આ નિયમમાંથી જ કતા મહા સિદ્ધાંત વિક્સી આપે. છે. એમ મહાન તત્વચિંતક ડૉ. રાધાકૃષ્ણન વેદની વિચારધારા'માં જણાવે છે.
જૈન દર્શન, જીવન શુદ્ધિ પર ખૂબ ભાર મૂકે છે. એથી સાધ્ય જેટલા જ સાધનને પણ એમાં આગ્રહ ( જીવન શુદ્ધિપર ) સેવાયા છે. ત્યાગ, તપ અને સંયમ એ ધર્માંનું ખાસ વિશિષ્ટ લક્ષણુ છે. વૈરાગ્ય એ જૈન ધર્માંના પ્રધાન સૂર છે. એથી શૃંગાર સાથે એને કદી
૬
બનતુ' નથી. કારણ કે શૃંગાર વૈરાગ્યના દુશ્મન ભનાય છે. પણ ભકિતને પોષક વૈરાગ્યને પોષક એવા શૃંગારના અતિ વિશુદ્ધ સ્વરૂપને એ આવકારે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અહિંસા એ જૈન ધમના જીવન માંત્ર છે. બ્રહ્માચા એની સાધના છે સ્યાદ્વાદ એની ગૌરવ પતાકા છે અને વીતરાગતા એનું પરમ ધ્યેય છે. પુરૂષાથ –સંકલ્પાનુ બળ, ક્રમ સિદ્ધાંતની ગહનતા, સામ્યધમની ઉદારતા અને ન્યાયની સમતુલા એ જૈન ધર્મ'ની યશકલગી છે.
લાકભાષાની પ્રેરણા અને રાષ્ટ્રભાષાના જન્મ આપનાર પશુ આજ દેન છે. અને નારી જાતિને અતિ ઉચ્ચ સ્થાને અને તે પણ સ્વતંત્રપણે-પ્રતિષ્ઠિત કરવામાં જગતના કાઇ પણ સંપ્રદાયને ફાળે જતું નથી એવું અદ્ભૂત ગૌરવ પણ એક માત્ર જૈન દઈનેજ પ્રાપ્ત કયુ` છે,
નિરામિષાહારને પ્રથમ પ્રચાર પણુ એ જ દર્શને કર્યો છે. આમ એ યુગમાં મહાવીરે નવાં મૂલ્યાંકના સ્થાપી જગતના ધર્માં ઇતિહાસમાં એક નવું પ્રકરણ ઉમેયુ” હતું, જેની છાયા આજપણુ સત્ર વ્યાપેલી છે,
મહાવીરે પેાતાના વ્યક્તિત્વને ભૂંસી નાખીનેે પણ જે અમર સત્યા એક યા ખીજી રીતે એમણે જગપ્રચારિત બનાવ્યા છે એથી એ ખરેખર Light of the world · વિશ્વપ્રકાશ' કહેવાને યેાગ્ય ઠરે છે. એમણે જગતને શીખવેલા સત્યા કયા હતા એ વિષે હવે આપણે બીજી કાઇ વખત વિસ્તારથી વિચારશું.
મુક્તક
વગે થી ઉતરી પડી હરશિરે, ત્યાંથી પૃથિવીપરે, જ્યાં કીડા સમ માનવી ખટ્ટમદી મેલાં કરે વ્હેણુને; ત્યાંથી પાવન નિશ્વને કરી પછી ક્ષારાધિને રે મળે, પ્રાણીના શુભ કાજ ક્ષુદ્ર બનતાં ગ`ગાન હાનિ ગણે.
મુકુંદરાય પારાશય'.
For Private And Personal Use Only
આત્માનંદ મકારા
